Universitas di Matera

date

1463-11-23

title

PRIVILEGIUS REGIS FERDINANDI SIGNATU N. PRIMO

summary

Esecuzione del privilegio rilasciato il 23 novembre 1463 dal re Ferdinando d’Aragona, richiesto su supplica dei cittadini di Matera per il tramite dei loro sindaci. Il re approva i 17 capitoli presentatigli.

bibliography

  • Comune di Matera
  • n. 1

teibody

Ferdinandus Dei gratia rex Sicilie et Hierusalem Hungharie universis et singulis pre=/sens privilegium inspecturis tam presentibus quam futuris ex his que prin=/cipum animos et ad beneficandum subditis suis monent hoc maximus est:/ imprimis est sincera quidem voluntas animi integritas et observantia/ erga principes quibus subditi sunt que cum ita est non solum eos ad fa=/ciendum verum etiam ad caripendendum subditos cogit atque compellit

Comprobata/igitur merita sincere devotionis et fidei erga nos et statum nostrum nobilium/ et egregiorum virorum universitatis et hominum civitatis terre (nostre) Mathere fidelium/ nostrorum dilectorum qui ob eorum in nos singularem observantiam nuntiarunt/illustrem bone memorie principem Tarentinum patrem nostrorum charissimum mortem obiisse/ cognoscentes et quidem vere congnoscentes celsitudinem nostram ex omni iure/ quondam principi succedere deberet statim sese nobis dederunt nonnulla supplicato=/ria capitula per eorum sindicos eidem nostre celsitudini presentaverunt que decre=/tare iuximus prout in fine uniuscuiusque ipsorum continetur et sunt tenoris seguentis/ supplicationes et gratie serenissimo domino Ferdinando inclito regi Sicilie etc ab universitate/ et hominibus civitatis Mathere fidelissimis servulis et vaxallis eius in prima / la dicta universita de Mathera humilmente et devota supplica petet ed domanda/alla dicta inclita Maiesta che se digne tenere regere et governare sempre/ et omni futuro tempore la dicta città in suo demanio et per nullo tempo con/cedere donare vendere o impignare permutare ne dallo suo demanio et libera/ demaniale per alcuno modo o causa alienare nec separare ma sempre sia/ trattata secondo le altre citta demaniali del regno come ab antiquo fu sempre cuius / capituli decretatio est. Placet regie maiestatis. Item pete et domanda alla / dicta maiesta che gratiosamente si degni remettere et relassare alla detta universita / uno membro della bagliva de dicta città di Mathera nominato iornale perchè/ ut sequita grande dapno alli maxari chi fanno la massaria del campo del quale/ membro essa città ne ha privilegio dalla Serenissima regina Ioanna et fu interrupto et / fratto per la bona memoria del detto quondam prencipe placet regie maiestati iuxta tenorem/ privilegii serenissime regine Ioanne. item la detta universita petet et domanda che grati/osamente essa si degni relassare uno certo membro della detta bagliva nominato lo /fundico salvagio quale fu posto indebite come una cosa salvagia * et non se usa in alcuna/ terra che non habuit amare et sopra cio hanno privilegio […] /per lo prefato quondam prencipe de Taranto. Placet regie maiestati […]/domanda da cui essa […] che fece la felice memoria del serenissimo Signor Re Alfonso suo patre della meta /delle collette di detta universita cioè che si ridussero da venti onze gene/rale ad onze dece generale pro qualibet colletta imponenda in regno et / di questo hebbero privilegio quale li tolsi lo detto quondam prencipe. lacet regie / maiestati reducatur ad untias quindecim pro qualibet colletta. Item/ pete et domanda alla detta sacra Maiesta che si degni gratiosamente con/firmare et acceptare alla detta universita imperpetuum la donactione che li fece / lo detto quo principe de uno luoco nominato lo castello senza alcuno paga/mento di uno annuo censo come consta per uno privilegio del detto quo illustre/principe. Placet regie maiestati. Item pete et domanda a la detta maiesta/ che tutte quelle communità antiquate con le terre convicine delle quali non è/ memoria di homo incontrario noviter tutte et fratte per lo detto quo pren/cipe di Taranto ch’essa antiquata fra la detta città di Mathera et la terra/ di Ioya si degni confirmare accettare ratificare secundo per lo passato/la detta universita era invera pacifica possessione et licet Rege Maiestati. item / la detta universita supplica et domanda alla detta Maiesta che si degni gratiose con/cederle che per nullo tempo li exteri convicini et remoti possano condurre /portare ne intrare vino dentro la città di Mathera si intanto che ci/ sia vino delli detti cittadini. Placet regie maiestati. item pete et domanda/ alla detta Maiesta che si degni rimettere relassare ogni denaro tanto de resta/delle colte quanto anchora de ogni resta che fusse obbligata quam la bagliva/quanto etiam di ogni ragione fiscale tanto universita in genere quanto spetiali/cittadini in particulariti alle ragioni fiscali della principale corse del detto/ quondam principe. Placet regie maiestati. Item la detta universita supplica et domanda/alla detta Maiesta chi si degni gratiose concedere a qualunca cittadini di Ma/thera che li fussero stati levati et tolti terreni casamenti vigne o altre/ cose et possissione indebite senza ragione veduta per lo predicto olim pren/cipe de Taranto che lo possano pigliare et tenere secundo tenevano et posse/devano per lo tempo passato come veri signori et patroni. Placet regie /maiestati. Item la detta universita supplica et domanda alla detta maiesta che / qualunca cittàdino d’essa città fusse stato preso per pregione overo disrobato/ da qualunca signori o baroni e per altri personi del detto regno di Sicilia si degni/ gratiose concedere che dietro morte o nascite del detto principe […] / sia tenuto ad alcuno recapto o pagamento et si fusse stato arrobato che resti/tuita ogni robba tolta dalli arrobanti et consentienti in tale delitto. Placet regie/maiestati. item supplica cum considerato in la detta città de Mathera si vim mentionaliter/ et in questo tempo de proximo passato fussi per li detti cittadini depositato venduto/ o fatto credito si degni vostra maesta li detti cittadini habbiano loro denaro et/ robbe come e debbito di ragione et si alcuni havessero impetratii tale cosa/ non habbia luoco tale impetractionem. Placet regie maiestati. Item la detta universita/supplica alla detta maesta che lo venerabile domino Paolo Lordano de Napoli essendo in/ Mathera per ordinactione del prefato olim princeps di Taranto in spiritualibus viro/ et in questo tempo è fatto et procreato nostro cittadino sidegni la prefata Maeta lo/ preditto donno Paulo vicario nostro cittadino haverlo rato et grato et come nostro/ cittadino possa libere andare stare et pratticare in Regno Sicilie et spacialiter in/ la città di Napoli come cittadino di Mathera et vaxallo d’essa maiesta perdonandoli/et remittendoli ogni offesa fatta per lo passato et cosi similimente fosse trattare/Coluzio de Bari cittadino di Mathera cum tutta sua famiglia et sua robba re/integrando lo detto domino Paulo in ogni benefitio ubicumque li havesse posseduto/ Placet regie maiestati. Item supplica alla prefata Maiesta sidegni confirmare ratificare/ et accettare tutti datii imposti secundo hanno usato. Placet regem maiestati. Item supplica la/ detta universita alla detta maiesta considerato che Matteo Guntile de Vigilus fu offitiale et/ capitaneo nostro per parte del detto quo principe et in questi tempi passati è stato le/gitime et cum ogni debbita sollepnita procreato cittadino di Mathera conferendo/ in ogni cosa come vero cittadino di Mathera si degni essa maiesta haverlo rato et / grato per loro cittadino et vaxallo fidele d’essa * Maiesta cum tota sua familia et bonis / suis ubique in toto regno Sicilie. Placet regie Maiestati. Item la prefata universita/ supplica alla prefata Maiesta che lo mastro giurato d’essa civita de mathera cum/omnibus suis iuribus et emolumentis che haveva da venti anni ultra si degni / essa Maiesta confirmare ratificare et accettarlo et che lo detto mastro giurato sia/ sempre cittadino originale et di nobile progenie : et anchora la detta universita supplica / che lo capitaneo che essa Maiesta ordinava in la detta città de mathera habbia lo detto/ offitio tantum modo per uno anno et anchora supplica che lo mastro datii sia originale/ cittadino de Mathera. Placet regie maiestati. Item supplicano che sua maesta/gratiosamente si degni concedere ad essa universita cittadini et habitatori della / detta città de Mathera in genere et in specie expressione et franchitia de collette/ordinarie et extraordinarie doni impronti impositione sovventione et de ogni/altra solutione fiscale funtione quocumque vocabulo appellentur imposte et / da imponersi per qualsivoglia causa quantum cumque urgente et necessaria per/ anni quattuor atteso li excessivi danni et spese fatte et che hanno da fare/ in la reparatione et fabriche della ditta città et est considerato che per le /guerre et per li grandi et excessivi pagamenti che li ha fatto fare lo detto / quo prencipe essa città è molto depauperata. Placet regie maiestati ad duos annos./ Item supplicano che la corte delli baglivi d’essa città ha introdutto in consu/etudine et usu che ogni cittadino et habitante in la detta città si può con/venire in la detta corte de qualsivoglia causa grande e grandissima la quale/ cosa redunda in demunitione del offitio del capitaneo et est in obprobrio et vi/lipendio de li cittadini et habitatori piaccia ad essa maiesta concederli che la / detta corte degli baglivi non possa conoscere di nessuna causa ultra agustale/ secundo volino li constitutioni del regno et secundo in le altre citta si usa/ placet dicte regnum maiestati quem servatur in dicta curia baiulorum prout servare/ In aliis civitatibus demanialibus quibus quodem capitulis presentatis et decretatis/ ut supra fuit eidem nostre maiestati pro eorumdem universitatsis et hominum parte humi/ liter supplicatum est ipsa eadem capitula oportuno privilegis autenticari et in privi/legis formam reduci et trascribi facere eaque confirmare et denuo concedere beni/gnius dignaremur: nos vero debitum respectum et considerationem habentes / quanto amore quanta que affettetione et observantia universitas et homnes ipsi se / nobis ut supra diximus prebuerunt et alias actendentes ad eorum merita et clara / servitia erga nos prestita et que in presentiarum prestant animo indefenso (indefesso) prestitu/ros que in futurum laudabili continuactione speramus ex quibus hac et maiori / nostra gratia eos dignos et benemeritos reputamus volentes cum eisdem uti bene/meritis agere gratiose tenore presentium ex nostra animi certa et inrevocabili/ scientia mera liberalitate regiaque gratitudine ac speciali gratia supradicta / capitula et unum quod que ipsorum iuxta corum decretationes iamdictas confirmamus/ ratificamus approbamus et acceptamus et ad maiorem cautelam que in cunctis pro/desse et non afficere conservit quatenus opus est de novo concedimus umquam confir/mactionis et approbactionis et nove concessionis munimine et roboramus aucto/ritatis quis et potestatis nostre communimus suffragio investientes eosdem universitatem/ et homines de predictis gratiis per expedictionem presentium quam investituram viri /robur et efficaciam vere et realis possessionis omnium predictorum volimus et decer/nimus ottinere. Illustrissimo propterea et clarissimo filio nostro Alfonso de Arago/nia primo genito duci Calabrie vicario nostro generali premissa significates/ mandamus magistro iustitiario huius regni magnoque camerario eorumque locatenen/tibus presidentibus et rationalibus camere nostre summarie universis que et / singulis officialibus et subditis nostris tam maioribus quam minoribus quocumque/ nomine nuncupentur ac offitio titulo dignitate potestate auctoritate et / Iurisdictione fungantur presertim in provintiis Basilicate terre Bari et terre / Idrunti constitutis et constituendis nec non quibusvis commissaris terrariis/ et perceptoribus super recollectione et exactione collectarum ordinariarum/ et extraordinariarum et aliarum quodcumque virium fiscalium funtionum nobis et / nostre curie debitarum et devendarum ac debitorum et debendorum in eisdem / Provincis ordinatis et ordinandis baiulis quoque et iudicibus eiusdem civitatis / nostre Mathere et aliis ad quos spectet presens que privilegium presentatum / fuerit eorum officialium locatenentibus et substitutis tam presentibus/ contra futuris quatenus dicta preinserta capitula et omnia et singula in eis/ contenta iuxta ipsorum unius cuius que eorum decretactiones iam scriptas / ipsis eisdem universiti et hominibus civitatis nostre Matheram ac habitatoribus eius/dem inviolabiliter observent et observari faciant atque mandent perquos/ licet (decet) iuxta ipsarum nostrarum decretationum formam et continentiam saniorem / ac pleniorem omni sinistra interpetractione cessante et contrarium non / faciant quanto prefatus illustrissimus dux rem nobis gratam efficere/ intendit ceteri vero predicti gratiam mater claram habent iramque et in/dignactionem ac penam mille unciarum cupiunt evitare abdicantes eorum/dem serie ab eisdem officialibus nnostris omne posse contrarium faciendi /ac decernentes irritum et invane omne id et quicquid per eos aut eorum / aliquem contra permissa seu aliquod predictorum actum factum cum fuerit seu / quomodolibet actentatum

in cuius rei testimonium huius modi privilegium /fieri et magno maiestatis nostre pendente sigillo iuximus communiri datum / in nostris felicibus castris prope Terlitium per nobilem et egregium vi/rum (B)Gerardinum de Balsamo de Pedimonte locumtenentem specialem et / magnifici viri Honorati Gaetani Fundorum comitis logotenente protonotarii / huius regni collateralis et consiliarii fidelis nostri dilettissimi die /vicesima tertia mensis novembris duoidecime indictionis anno Domini / millesimo quadricentesimo sexagesimo tertio regnorum nostrorum anno / Sexto: Rex Ferdiandus / Egidius Sebastianus pro puplico (Pascasio) Garlon de / Dominus rex mandavit mihi/Antonello de Petrutiis / Solvat uncias decem / P. Compater pro Mastro Cammerario/Habuerunt executoriam expeditam a regia/ cammera summarie Mathere XXIIII mensis Ianuarii 1464 Angelillus / De Cunto actorum magister//

notes alpha

    notes int