Francesco Pipino - Chronicon
date
1322
author
title
Chronicon, Liber II
teibody
Chronicon
Incipit Liber Secundus.
CAPUT PRIMUM.
De initiis Imperii
Henrici VI
. et ejus
conjugis.
patre
Primo, successit. Sumsit
autem Imperium Anno ab Incarnatione
Domini MCXCI ab initio
Mundi MMMMMCLIV. secundum Hebraicam
veritatem, secundum vero Ecclesiam ....
Iste
Italiae praeficitur, et uxorem duxit
filiam
MCLXXXVI. qui fuit Annus Imperii dicti
XXXIII. Pro cujus dote somarios ferme
centum quinquaginta auro, argento, et aliis pretiosis
onustos accepit. Ipsum autem
et
coronis regalibus insignivit. Post haec idem
in
patrem ejus et
Tertium vertebatur; multisque irruptionibus
ac direptionibus loca earum partium invasit, et
cepit. Deinde in
Comitem
primo expugnasset Castrum, quod
dicitur, solo illud evertit.
CAP. II
Qualiter idem Imperator
Apuliam
,
Calabriam
,
et
Siciliam
acquisivit.
Hunc
Papa hujus nominis III. Anno sexto Regni
sui in Imperatorem consecravit. Qui quum esset
vir strenuus in agendis, acer in hostibus, et cum
omnibus accedentibus ad eum largus et munificus
(esset), totam
hoc modo suo Imperio subjugavit.
namque Rege
Domini MCXC defuncto,
Regem eorum instituerunt; quamquam ad
sororem quondam ipsius Regis
et uxorem praefati
esset jure haereditario et foedere etiam inito devolutum.
Sed ad haec Regni jura nanciscenda
obfuit
qui fere cum militibus universis Imperii Crucesignatis
transfretationis arripuerat iter. In quo
tamen itinere defuncto, et ipso
dictum est, coronato receptoque a fidelibus homagio,
statuque Imperii in
in melius reformato, habita quoque grandi pecunia
ex redemtione, quam
persolverat, ab
a partibus ultramarinis in dolo detentus,
copias universas eduxit in
Qui
in ejus auxilium magnum Galearum stolium paraverunt,
in cujus servitii recompensam idem
Imperator
Civitatem
per Privilegium aurea bulla munitum.
Castrum quoque
Monachi eis dedit. Ante vero quam idem
Imperator
contigit,
sibi aequivocum Regni instituisse successorem.
Qui audito
omnibus ejus copiis obviam ei progressus est.
Quumque ambo exercitus apud
inter se congressi sunt. Tandem Imperator
cum suis victus succubuit: qui dum
non multo post majori exercitu suas auxisset copias,
interim tamen
carnis viam ingressus est.
privati, Terram
Imperatori
viro quodam Insulae praepotenti, qui nitebatur
nepotem suum ad Regni solium promovere;
quem postmodum Imperator, Regno
obtento, tamquam sibi rebellem occidi
et nepotem exoculari mandavit.
Haec habentur
ex Histor. acquisit. Terrae-Sanctae, quam scripsit
Bernardus Thesaurarius.
Sed
Martinus Polonus
in Chronica sua scribit
, quod idem
Anno I suae coronationis, qui fuit Annus sextus
assumti Regni Regnum
Terram usque
per quatuor menses obsedit, ibique ejus exercitum
tanta lues invasit, quod omnes fere mortui
sunt, sicque Imperator cum paucis languens ab
obsidione discessit. Anno vero post haec IV. sui
Imperii iterum ibi rediens magnas eduxit copias,
Regnumque totum
plurimos ibi rebelles diversis poenis affecit.
sua
CAP. III.
De morte hujus
Henrici
Imperatoris, et ejus
Imperii dispositione.
Subjugato igitur hoc modo Siciliae Regno,
idem Imperator
parari mandavit, eam in ultramarinis partibus
ad
quoque in
pio voto transfretare vellent, ad ipsius Terrae
subsidium, sublimes videlicet et infimi, divites
et pauperes, properarent ad ipsum, percepturi
ab eo nauli et victualium impensas. Multi itaque
Crucis assumto charactere ex
ad
causa venerunt, equitum ferme quatuor millia,
peditum vero numeru innumerus erat. His autem
Imperator in necessariis providens, Cancellarium
fecit, promisitque de
quamdiu in partibus
et quod eis non deesset auxilio. Ille
autem, in cujus manu consistunt Regum consilia,
Imperatoris Augusti propositum angustiavit; nam
Imperator Ipse apud
decumbens, dum sibi mortem cerneret imminere,
vocatis ad se
donec filius ejus
adultam. Hunc enim genuerat ex
Romanorum Imperatrice. Cuidam alii Insulam
commisit Imperii, quousque filius ejus
ad legitimam pervenisset aetatem. Quod
eo fideliter gubernante, a quodam Milite in
thalamo suo occisus est; quem postmodum
Imperator hujus nominis IV. trahi et suspendi
mandavit. His ita dispisitis
in fata concessit, qui et
Ecclesia Imperialibus exsequiis est sepultus.
Quumque post ejus mortem anno revoluto Imperatrix
accitis Praelatis et Proceribus Imperii
apud
infantem
et ei a subditis homagium exhiberi, antequam
ipsa a rebus eximeretur humanis, ut per
hoc imminentia evitarentur discrimina. Praelati
autem et Proceres, communicato inter eos consilio,
responderunt, eos non irrationabiliter haesitare,
an puer filius ejus esset, quum tempore
ortus ipsius ipsa concipiendi transcendisset aetatem.
Quum autem Imperatrix post multa super
fide hujus rei praestanda se in omnem eventum
stare eorum judicio obtulisset, decretum est,
ut Imperatrix jurejurando assereret, puerum
ipsum alvo gestasse ex Imperatoris
conceptum. Quo juramento ab Imperatrice
praestito, receptus est puer in Imperatorem,
et diademate insignitus. Paulo post Imperatrix
e vita excessit. Post
hujus nominis III. tres Cardinales in
misit, cum quibus etiam tres Regni Episcopos
ad pueri custodiam deputavit, qui eum
ducentes diu in tutelam habuerunt, qui in
multis partibus postea dictus est
CAP. IV
De seditione orta in Regno
Siciliae
.
Mortua igitur Imperatrice
custodiam Regni curam Imperator contulerat,
moleste ferentes, tamdem multis seditionibus
et insultibus hinc inde habitis,
secesserunt a Regno. Post haec inter regnicolas
subortae sunt simultates et odia, ita ut implacabiliter
se invicem persequentes, multis gravibusque
direptionibus, ac frequentibus incursionibus
Regnum dilacerant, ex quo variae calamitates
regnicolis sunt inflictae. Duae namque solum
Civitates,
et Oppidum
Civitatem
eamque ceperunt.
seditione Christianorum, simul conglobati se
in quodam monte munitissimo communientes,
multis incursionibus impetunt Christinos. Inter
haec
Romani Pontificis
III. et quorumdam Primatum, in
pergens,
Quo facto ipsa cum eodem Comite viro suo Urbem
adiit; quos Papa benigne suscipiens, dona
illis multa contulit, suasitque ut
intrantes, eam sibi procurarent acquirere, suum
eis spondens auxilium, et Ecclesiae Romanae favorem.
filia
ab
cui
gubernandam reliquerat, magnarum copiarum potentia
fretus, Comitem ipsum
est; et tamdem dum Comes ipse
in obsidione cujusdam Civitatis consisteret,
nocte ad exercitum ipsius clam adveniens, latronis
more tentorium ejus intravit, et ipsum
agnovissent, statim viribus et animis consternati
ab obsidione discedunt; sicque
recuperavit amissam. Haec quae dicta sunt
de morte
Regni dispositione, necnon et promotione
pueri filii ejus ad Imperium, et seditione
orta in Regno
scribit
Bernardus Thesaurarius
in Libro acquisitionis et perditionis
Terrae-Sanctae
. Sequitur de Romanis Pontificibus,
et aliis eventibus tempore hujus
CAP. V.
De Papa
Coelestino Tertio
.
VI. Romanam tenuit Cathedram. Sedit
autem annis VI. mensibus VIII. diebus XI.
Coepit quoque Anno sexto Regni hujus
qui fuit Annus Domini MCXCI. Qui die Paschae
consecratus in Papam, secundo die coronavit
in Imperatorem praefatum
fuit natione
Palatium apud
CAP. VI.
De papa
Innocentio
Tertio ex Chronicis.
in Papatu successit. Sedit Annis XVIII.
mensibus VI. diebus XXII. Imperante
hujus nominis VI. Coepit autem Anno ejusdem
Hic fuit natione
ex patre
construxit in
Librum
de miseria humanae conditionis
, et
Sermones nonnullos composuit, et multa alia
gloriosa. Universis Ecclesiis
argenti pro singulis calicibus dedit, illis videlicet,
quae calices argenteos non habebant, tali
pacto, quod eos vendere non possent.
IV, in Imperatorem coronavit, et postmodum
deposuit. Hujus etiam Anno primo Pontificatus,
XVII. Novembris, in
Constantiniana dicitur, celebratum est Concilium
Generale pro subsidio
statu universalis Ecclesiae, et multa alia statuta
sunt ibi promulgata; in quo fuerun Patriarchae,
Archiepiscopi, Episcopi, aliique Praelati numero
mille trecenti quindecim. Abbatis
Libellum, quem contra Magistrum
composuit, de Unitate seu essentia Trinitatis,
sicut habetur in Decreto
Damnamus
etc.
damnavit, et etiam
cum sua doctrina, sicut habetur in Decreto
Damnamus
. Hic
sunt in mente Divina, et creare et creari; quum
secundum
incommutabile sit in mente Divina. Dixit etiam,
quod ideo finis omnium rerum dicitur Deus,
quia omnia reversura sunt in eum, ut in Deo
immutabiliter quiescant, et unum individuum
atque incommutabile in eo manebunt, et sicut
alterius naturae non est
sed unius ac ejusdem, sic dixit omnia esse unum
Deum. Dixit enim, Deum esse essentiam omnium
creaturarum, et esse omnium. Item dixit,
quod sicut lux non videtur in se, sed in
aëre, sic Deus nec ab Angelo, nec ab Homine
videtur in se, sed in creaturis. Dixit etiam,
quod in Caritate constitutis nullum peccatm
imputabatur, unde sub corporali specie pietatis
sequaces ejus omnem turpitudinem libere committebant.
Asseruit praeterea, quod si homo
non peccasset, in duplicem sexum perditus non
fuisset, nec generasset; sed eo modo, quo Sancti
Angeli multiplicati sunt, multiplicati fuissent
et homines, et quod post resurrectionem
uterque sexus adunabitur, sicut, ut asserit, fuit
prius in Creatione: talem dixit Christum fuisse
post resurrectionem. Qui omnes errores inveniuntur
in Libro, qui intitulatur
PeriPhyseon
,
qui ponitur inter alios Libros
et dicitur
Liber Amalrici
. Qui
fuit
Hic etiam
Fratribus Tertii Ordinis Humiliatorum. Ante
tamen, quam data esset eis Regula, Fratres ipsi
longo tempore per se habitum assumserant,
nondum scilicet apparentibus Praedicatoribus et
Minoribus. Qui quidem Fratres Ordinis Tertii
Fundatores fuerunt primi, et secundi Ordinis
Humiliatorum. Dedit autem
eisdem Fratribus Regulam secundo Anno sui
Pontificatus, qui fuit Annus Domini MCXCIX.
Imperatoris vero
Concilii consecravit. Demum, quum propter
subventionem
in itinere ad hoc constitutus, apud
est defunctus, et in Ecclesia
tumulatus.
Cardinales strictissime arctantibus, cessavit
Papatus solum per unum diem, electusque est
duo inclyti Ordines scilicet Praedicatorum et
Minorum initium habuerunt.
iste,
ut scribit
Vincentius
, misit in
Legatum
Cardinalem ad reformandam pacem inter
et
potuit reformare: accepit tamen ab eis, interposita
eorum fide, treugas quinquennales Anno
Domini MCXCVIII. Huic quoque
Papae, ut scribit idem,
Comes
Regnum suum obtulit Anno Domini MCCIII.
imperante
suis in perpetuum pro redemtione animae
suae, ac progenitorum suorum, constituit
censualem, et annuatim de Camera ipsius Regis CCL.
Marabutinae Apostolicae Sedi reddanur, et ipse
ac successores ejus eidem specialiter fideles et
obnoxii teneantur. Hic etiam Papa
Anno Pontificatus suis XVII. qui fuit Annus Domini
MCCVIII. Legatum in
Jurisperitum misit
omnibus Regni sui Principibus, mandans et
praecipiens, ut cum magno exercitu terram
aliasque adjacentes invaderent, atque omnes
haereticos, qui eas occupaverant, delerent.
Et si forte in via vel in bello morerentur, ab
ipso Papa de omnibus peccatis a die nativitatis
suae contractis, de quibus confessi essent, absolvebantur.
Multi itaque Cruce-signati Anno sequenti
iter arripiunt contra
Comes adjungitur
idem Papa per Legatum.
omnesque pariter trucidantur, ita quod decem
et septem millia hominum ferro et incendio
pereunt. Idem quoque
MCCIX. contra voluntatem
et contradicentibus pro maxima parte
dissentientibus,
coronavit.
CAP. VII
De
Uberto
Archiepiscopo
Mediolanensi
.
etiam tempore
Ecclesiam. Hic fuit nativitate
prosapia de
assumtus. Coepit praesidere Anno Domini MCXCVI,
qui fuit Annus VI, ejusdem
seditque mensibus IX et diebus V, sepultus in
Ecclesia hyemali.
CAP. VIII
De
Philippo
ejus successore.
successit, qui sedit Annis X. mensibus IV.
diebus VII. Hic fuit natione
agnatione de
MCXCVII. Sepultus est in Tyvulna
CAP. IX.
De
Bonifacio
Archiepiscopo
Januensi
.
elevari jussit Corpus
subtus Altare
super Altare venerabiliter collocavit, ubi
etiam ossa
alia arca fuerunt inventa. Hic Archiepiscopus
primo fuit Archidiaconus
Archiepiscopatu annis XV. Coepit Anno Domini
MCLXXXVIII. Hujus tempore, scilicet Anno
Domini MCXC desierunt esse Consules in Civitate
aspirabant: unde multa odia in Civitate ipsa
inter cives succrescebant. Unde tunc primo coeperunt
Potestates eligere. Fuit autem primus
quidam
etiam Archiepiscopi tempore, scilicet Anno ultimo,
Commune
a Marchionibus, datis sibi tribus millibus et ducentis
Libris, et ipsos Marchiones in concives
receperunt.
CAP. X
De
Hugucione Pisano
.
haec tempore illustris habetur, qui
Librum
Derivationum
utiliter digessit, non tamen
ubique veracem, seu omnino perfectum.
CAP. XI.
De ceteris eventibus hujus temporis
Henrici VI
.
Anno primo Imperii
Annus Domini MCXC. vigesimatertia Junii
fuit eclipsis Solis in septimo gradu Cancri,
et duravit per quatuor horas. Eodem anno,
III Idus Julii
post decursum fere biennium ex quo coepit obsideri.
Civitas
petentibus, a
evertitur.
qui Crucesignatus transfretaverat, hoc
anno reversus est in
Pridie Idus Martii apud
militum acies ex aëre descendentium in terra
visae sunt, ibique facta inter se mirabili pugna
subito evanuerunt. Porro XX. die Novembris
fuit eclipsis Lunae duabus horis. Eodem anno
partibus,
et positis ubique custodibus inventum in domo
despecta captivavit. Tamdem ducentis millibus
Marchis argenti pro redemtione liberatus,
in
quaere supra sub temporibus
scripta sunt ejusdem
MCXCIV.
exustione subita exarsis, illoque incendio insignis
conflagravit et corruit, ubi Reliquiarum et hominum
multitudo, et ornamentorum congeries
immensa deperiit. Eodem anno in pago
inter
tantae pluviae cum tonitruis fulminibus, et tempestatibus
factae sunt, quantas nulla memorat
hominum antiquitas. Lapides enim ad quantitatem
ovorum quadranguli mixti cum pluvia de
Coelo cadentes, arbores et fructiferas vineas et
segetes penitus destruxerunt. Villae quoque in
pluribus locis a fulminibus destructae sunt et
combustae. Corvi etiam quamplures cum hujusmodi
tempestate visi sunt in aere de loco ad locum
volantes, et cum rostris vivos carbones
portantes et domos incendentes. Sed et utriusque
sexus homines ictu fulminum interierunt,
et alia multa horrenda eadem die monstra
sunt.
CAP. XII.
De Cruce Dominica.
Anno Domini MCXCV. Vera Crux Christi,
quae antonomastice dicitur,
delata. Ipsam quidem Crucem Sanctam Patriarcha
et obtinebat victoriam. Accidit etiam,
peccatis exigentibus, quod
cum Patriarcha et Sanctam Crucem accepit.
Tempore autem procedente quum Imperator
remittebat dictus
in quadam navi Crucem praedictam.
navem manu armata ceperunt. Dum vero
spolia dividerent, quidam
Crucem illam latenter surripuit, et in Castro
sed
Postmodum autem
Galeis armatis dictum Castrum ceperunt. Quod
cernens dictus
confidens, ipsam pectori suo apposuit, et per
medios hostes securus transiens, de Castro exivit,
et in quadam Insula se abscondit. Sed tamdem
ad Castrum rediens, ipsam Crucem Communi
Dicitur etiam, quod dictus
accipiens, et de ejus virtute confidens, supra
mare tamquam supra terram solidam ire coepit,
et dum putaret se fugere, et se a Castro elongare,
nutu Dei in Castro subito se invenit, et
sic
miserunt.
Haec scribit de Cruce Dominica
Jacobus de Varagine
Archiepiscopus
Januensis
in Chronica sua.
CAP. XIII
De initio Imperii
Ottonis IV
et gestis ipsius.
VI. accepit Imperium Anno Domini
MCXCVIII ab initio Mundi MMMMMCLX.
secundum Hebraicam veritatem, secundum vero
Ecclesiam MMMMMM.....et imperavit
Annis ........ Hic
mortuo
promotus est in hunc modum. Orta quidem
dissensione inter
pars hunc elegit
ejusdem
adversatus est propter eumdem
fratrem ejus, quem dicebat in Regno
contra
exercuisse, propter quod ipsum et omnes ejus
fautores excommunicavit.
viriliter adhaesit, et eum
in Regem
coronavit eum
Haec
Martinus
Polonus
. Scribit autem
Vincentius
quondam Imperatoris Anno Domini MCXCVIII.
maximam partem Imperii obtinuit, contra quem
Regem
sperans per eum Comitem
ac Regi
postmodum, Anno scilicet Domini MCCVI.
cum eodem
contendit, et deficientibus a se partibus, intra
favebat; eamque
egrediuntur sed repelluntur, et
quidam Palatinus, qui lingua eorum dicitur
Landgravius, idest Comes Palatii,
Imperatorem interfecit: cujus uxor filia
Imperatoris
Huic enim
ut scribit
Bernardus
Thesaurarius
,
dum
moreretur, curam commiserat Imperii.
Et dum
dicebat, se ideo Imperium gubernare, ut nepos
ejus puer
filius illud possideret, quum ad aetatem legitimam
pervenisset, sicut disposuerat pater ejus.
Hujus quoque
ab homicidii purgaret infamia, ultus est. Nam
homicidam comprehendi jussit, et diu jumento
tractum laqueo suspendi. Mortuo igitur
idem
ut refert
Vincentius
, per industriam
et auctoritatem
obtinere. Ipse autem
MCCIX. contra voluntatem
parte
Imperii dissentientibus
coronavit. Cujus pater Dux scilicet
crimine laesae majestatis ad Imperatore
primo convictus, et universo Baronum Imperii
judicio condemnatur atque a Ducatu fuerat in
perpetuum dejectus.
In ipsa vero coronatione Papa jusjurandum
exegit ab eo de Patrimonio et jure Beati Petri
indemniter ipsi et Ecclesiae
et contra quoscumque defendendo.
Quo facto contra juramentum venit ipso die.
Propter hoc igiur, et propter quasdam expensas,
quas ab Imperatore
et propter quasdam injurias, quas eis
cum eis conflixerun, multique de
occisi sunt; plurimum etiam eos damnificaverunt,
ita ut quum de damnis sibi resarciendis
Imperator cum
illo bello se et mille et centum equos amisisse
praeter homines et alia diceret. Rediens autem
inde, sicut dudum animo conceperat, Castra et
munitiones occupavit, quae scilicet juris Beati
Petri erant,
ac paene totam
Castella in Regno
Nuntiis, quum Imperator ea, quae occupaverat,
resignare nullatenus vellet; quin etiam a suis,
quos in Castris posuerat, spoliari Romipetas faceret:
Papa communicato Fratrum consilio excommunicationis
sententiam promulgavit in eum.
Deinde quum nec sic resipiscere vellet, sed magis
Ecclesiae res occuparet, ac Romipetarum
iter impediret, omnes subditors ejus Papa a fidelitate
ipsius absolvit, sub anathematis interminatione
prohibens, ne quis eum in Imperatorem
haberet aut nominaret. Sicque recesserunt ab
eo Landgravius
Rex
quam Ecclesiasticae personae.
ejusdem Papae
Imperii potestate privato, a Baronibus
hujus nominis VI filius, Anno Domini
MCCXI. unanimiter in Imperatorem eligitur,
rogantes ipsum
electionem. Qui licet satis vellet, quia
tamen Ecclesiam
et maturitatem in novis rebus observare consuevit,
dissimulabat, et quia etiam illam progeniem
non amabat. Tamdem de consilio, ut dictum
est, Regis
a
et
Civitatibus. Transiens quoque etiam
adventum sciens
CC. Militibus; jamque praemiserat famulos et
equos suos, in eamdem urbem ipsa die venturus.
Itaque quum jam ab urbe per tres leucas distaret,
tamen, quod si tunc
moram fecisset,
cives illius oppidi contumeliis et injuriis afficiebant,
eorumque filias et uxores violabant, non
minore dedecore, quam a
aliis Imperii Baronibus est receptus.
CAP. XIV.
De pugna inter
Ottonem
, et
Francos
,
et morte
Ottonis
.
Post haec idem
allectus a
mediante, congregavit exercitum in Comitatu
missi ab eodem Rege
Comites
quoque
in uxorem; et multi alii Proceres et
Comites de
nominis III. congregatum movit exercitum,
et ad urbem
cum suo exercitu venit ad Castrum, quod dicitur
milliaria. Recessit autem Rex de
ad Insulam Castrum, et
sequutus est eum. Quum autem nuntiatum esset
ad pugnam Rex in prima belli fronte se posuit,
cui lateratim multi strenui Proceres adhaerebant,
virtute spectabiles, et in armis exercitati. Ab
opposita parte stabat Imperator
confertissimo, qui sibi pro Vexillo erexerat Aquilam
deauratam super Draconem pendentem in
pertica erecta in quadriga. Facto itaque pugnae
congressu, proelium ingens ex utraque parte committitur;
quod cum ferventissime trium horarum
spatio jam durasset, tamdem totum belli pondus
in
confossus vulneribus, et in terram prostrarus,
cum pluribus ejus militibus captivatus est.
cum acie sua nonnisi contra
aciem pugnavit. Ab utraque parte proeliatur
virtute mirabili, et cadunt multi;
tamen virtus praevaluit, repulsaque tota
acie, pervenerunt ad eum; et quum unus Militum
Regis
et eum a turba, qua consertus erat,
extra habere non posset, alius Miles
Stropha cultellum in ejus pectus impegit, et
propter armorum ejus densitatem ipsum laedere
non valens, ictum reiteravit, et huic secundo
ictui, caput equi, quod erat erectum et arduum,
obviavit; et idem cultellus mira fortitudine
impulsus descendit in cerebrum per oculum
equi receptus. Equus itaque lethaliter vulneratus
se giravit, et versus illam partem Aquila
cum Carro dimissa, ac praedae disposita, tergum
vertens a tergo recessit. Quo Rex viso ait suis:
hodie faciem ejus amplius non videbitis.
Quum
igitur paululum processisset equus, labitur; et
statim alius recens adducitur, in quem quum
ascendisset, fugae velociter se commisit. Carrus
decerpitur, Draco frangitur, Aquila alis evulsis
et confractis ad
itaque a proelio fugiens una cum Duce
perrexit in
cognitis contra eum copias suas eduxit. Quod
quem
Oppido obsedit, in quo idem
languescens diem clausit extremum. Ante tamen,
qua moreretur, gravi arctatus obsidione,
diadem cum sceptro et reliquis Imperialibus
insigniis coactus est tradere
CAP. XV.
De electione
Philippi
Ducis
Sveviae
et morte ejus.
Defuncto
Imperatoris
in Regem
ab iis, quibus a Summo Pontifice indultum est,
solemniter de ipsius
videlicet III., beneplacito,
quondam ejusdem Imperatoris
aliis Principibus in Regem similiter est
electus, et coronatus, non tamen de consensu
et voluntate
suborta, quae perniciosa et discriminosa multis
ab obitu ejusdem
MCXCVIII.) usque ad Annum Domini
MCCVIII. perduravit. Verum quia
ipse thesaurum maximum possidebat, quem frater
ejus Imperator
Principes tam Clericos, quam Laicos, sibi
adhaerentes habebat. Unde
Nec solum
Principes traxit, verumetatim praefatus
exosum habuerat, et coronam ei dare recusaverat,
audiens eum divitiis ac potentia praevalere,
sive timore, sive pretio allectus, de
Fratrum ipsius consilio promisit eidem conferre
coronam. Anno itaque MCCVIII. mense Junii
Patriarcham
ad ipsum
ad libitum susciperet. Quumque
in
in thalamo proprio, in quo jacebat infirmus,
interfectus est Julio mense, eodem Patriarcha
adhuc
ideo hoc fecisse fertur, motus ira pariter et dolore,
ac etiam improperio confusus, quod ipse
Nobilis in uxorem, indebite abstulerat. Defuncto
itaque
obtinuit dominium, et totius
accepit, cui etiam Principes, tam Clerici,
quam Laici, fidelitatem solemniter juraverunt.
Post haec mense Decembri Legati Civitatum
ad ipsum
sunt. Qui mense Januario anni sequentis, qui
fuit Annus Domini MCCIX. cum eodem Rege
quoque Anno idem
expeditione
Castrametatus est in
qui a
cum eo pro sua coronatione profecturos ad Urbem
Quibus habitis
eodem
Anno vero sequenti
in qua colloquium statuit. Deinde venit
Post haec a singulis Civitatibus
habito militum subsidio in
suas eduxit. Qui obsesso
multisque locis captis et destructis,
intravit, et plurimas Civitates, oppida, et loca
partim armis, partim sponte cepit et habuit,
et demum totam
Domini MCCX.
eam obtinuit, similiter et
et
eum, innotuerunt, Papam
quosdam
eorum sequacibus,
sibique promisisse dare coronam. Quo
audito, Imperator precibus et admonitione eorum
repatriare disposuit. Quumque in partibus
colloquium habuit, sperans posse invenire
concordium. Sed quum nil proficeret, per
et
Anno videlicet MCCXI. Et quum venisset
colloquium fere omnium Rectorum Civitatum
celebravit. Ad quod interesse contemsit
ipsum quaedam sibi discriminosa tractare,
statuit ei comparendi terminum coram
eo, quem tamen postmodum contumacem Imperiali
banno submisit. Deinde semotus Imperator
quindecim habita, demum
CAP. XVI.
De ceteris eventibus sub tempore
Ottonis
.
Regina Hungariae Anno primo
III. Regis
mortem viri sui multo apparatu terras transmarinas
peteret, jamque
paulio post defuncta est. Sed et in eadem Urbe,
iisdemque diebus Comes
ejus, qui Rex in
dum in superiori coenaculo palatii sui
fenestrae innitendo se applicaret, miserabili praecipitio
collapsus exspirat. Cujus mater, nomine
ex parte patris, et soror
ex parte matris erat, et Comitatum
satis strenue viriliterque regebat: quum de filii
morte, ac sororis suae Reginae
accepisset, nimis indoluit, et non multo
post obiit; ejusque filius indolis egregiae
nomine in Comitatu succedit.
iste aetatis annorum XXV. Anno Domini
MCCI. obiit, et quia masculum heredem non
habuit, Rex
suam sub tutela recepit: unicam enim filiam
habebat; sed postea natus est ei filius posthumus,
ejus uxore tempore mortis praegnante.
CAP. XVII.
De
Johanne
Rege
Anglorum.
Anno scilicet Regni ejusdem secundo,
qui fuit Annus Domini MCXCIX. regere coepit.
Mansit in Regno annis XVII. Hic dictus
est
successit in Regno. Hujus neptem, reformata
pace inter ipsum et
Regem,
unigenitus in uxorem duxit Anno Domini MCC.
Fuit autem filia Regis
idem Rex
munitiones, Urbes, et Castra, totamque terram,
quam Rex
etiam terram cismarinam post decessum suum,
si ipsum sine herede mori legitime contingeret,
eidem concessit. Anno sequenti idem
eique munera pretiosa multa et varia dedit.
Ipso etiam Anno inter
submovens eum tamquam hominem suum ligium,
ut pro Comitatu
pro Ducatu
proponeret, responsurus. Et quia non venit,
necnon
Rex
Super quo a Baronibus apud Regem
accusatus, cujus Vassallus erat, quum comparere
nollet, post multas citationes per judicium
Parium exheredatus est. Ceterum
ipse Anno Domini MCCVI.
totamque destruxit. Porro Vicecomes
confoederatus est Regi
audito Rex
Rege
terram Vicecomitis destruxit. Tamdem datis
treugis Rex
in
Anno post haec XIII. Regni ejusdem
qui fuit annus secundus Imperii
Incarnationis Domini MCCXIII. idem
spontanee de communi consilio Baronum suorum
obtulit, et libere concessit Deo, et Apostolis
ejus
et
totum Regnum
Regnum, cum omni jure ac pertinentiis suis pro
remissione peccatorum suorum, ac totius sui
generis vivorum ac defunctorum. Et fecit et
juravit homagium pro praedictis Regnis Deo,
ac praedictis Apostolis, et dicto
ut ea de cetero tamquam Feodarius reciperet
ac teneret ab ipso Papa ejusque successoribus.
Ad cujus judicium statuit, ut de propriis
reditibus praedictorum Regnorum pro omni servitio
ac consuetudine, salvo per omnia denario
Beati
percipiat annuatim, videlicet in festo Sancti
septingentes scilicet pro Regno
pro Regno
suis justitiis, et libertatibus, atque Regalibus
suis.
Huic Regi
extra Civitatem
montem in conspectu omnis Populi fecit homagium,
et juravit ei fidelitatem super Crucem
suam concessit, quod
sicut hominem suum ligium maritaret, promittendo
firmiter, quod idem
mortales fidem et fidelitatem teneret. A
quo quidem
filiam suam Comiti
Regis
et temeraria praesumtione, hujus debitam
satisfactionem accepit. Demum Anno Domini
MCCXIV. idem
coepit, et arridente fortuna quum
in brevi supradicta municipia obtinuisset,
et
terrae recuperare praesumens, Castrum,
quod
autem
exercitum movit, ut praedictis obsessis
succurreret. Cujus adventum
ab obsidione discessit. Anno post haec
Regni ejusdem
Domini MCCXVI. idem Rex vita defungitur.
At supradictus
ab
praefato adhuc vivente et fugiente, eo mortuo
liberavit eosdem, et confidens de
quos tempore Regis eos lethaliter persequentis
ab imminenti morte liberaverat, et quorum juratoriam
cautionem habebat, cum paucis iterum
in
Rex, videns dolos Baronum
portuum, quae sibi paraverant, ac persequutionem
totius Regni, praeter
contra se ipsum ad pugnam diffinierat congredi
cum
oppositione, rediit in
successit. De quo dicetur sub temporibus
Secundi.
CAP. XVIII.
De
Petro
Rege
Aragonum
.
et Dominus
MCCIV. eodem
suum obtulit
illudque sibi ac successoribus suis in perpetuum
pro remedio animae suae ac progenitorum suorum
constituit censuale, et annuatim de Camera
ipsius Regis CCL. Marabotinae Apostolicae
Sedi redduntur; et ipse ac successores ejusdem
specialiter fideles et obnoxii teneantur.
CAP. XIX.
De
Uberto
Mediolanensi
Archiepiscopo.
tempore efficitur, Anno scilicet Domini
MCCVII. qui sedit Annis VI. mensibus III. Hic
ex agnatione de
et
sepultus in Hyemali Ecclesia juxta pulpitum,
cui successit
CAP. XX.
De
Ottone
Archiepiscopo
Januensi
.
Anno scilicet Domini MCCVI. eligitur
Archiepiscopus; qui vixit in Archiepiscopatu
annis XXXVI. Hic prius fuit Episcopus
qui dum fama et virtutibus polleret, et reverenda
canitie et maturitate praeditus esset, ad
hanc Archiepiscopalem Cathedram est translatus.
CAP. XXI.
De initio Ordinis Minorum.
Ordo alter nobilis Minorum eodem tempore,
scilicet Anno Domini MCCXVII, vel secundum
alios MCCIX. per
humillimum a seculo abdicatum, ac Deo
conjunctum inchoat. Qui hodie numero et scientia
divinorum pollet in Orbe. Hunc postmodum
Ordinem
Anno Domini MCCXVI. qui fuit annus
II. Imperatoris quintus, confirmavit.
CAP. XXII.
De captione
Syracusae
.
Domini MCCVIII. a
Comite
Dictus enim
juravitque Civitatem ipsam
ad honorem Communis
offerre. Sequenti Anno idem Comes
Insulam
Ducem proelio cepit, et eum carceri
mancipavit. Eodem etiam Anno
quondam
metu
sibi
et sumtibus Communis mensibus ibi tribus
moram contraxit: ipsos autem
adhaerebant,
omnibus feudis et privilegiis eorum privavit;
et insuper Archiepiscopum
quem in Insula
amovit.
CAP. XXIII.
De initio Imperii
Friderici Secundi
.
ab Ecclesia reprobato, eligitur Imperator.
Coepit autem Anno Domini MCCXI. Mundi
vero MMMMMCLXXIV. secundum Ecclesiam,
secundum vero Hebraicam veritatem MMMMMCLXXIV
et imperavit annis XXXIX. Hic
et matre
est, auctoritate
creaverat, reprobato, et Imperii collati potestate
privato, a Baronibus
III. Regis
Imperatorem unanimiter electus (*) est, rogantibus
Papam, ut ejus confirmaret electionem.
Qui licet satis vellet, quia tamen Ecclesia
novis rebus observare consuevit, dissimulabat,
et etiam quia illam progeniem non amabat.
Erat autem tunc
quod Regnum sibi ex jure materno pervenerat.
Sororem vero Regis
cum qua idem
Provinciae Comitem cum quingentis equitibus
pro recuperanda Terra ejusdem
quam nonnulli ejus subditi in rebellionem
conversi occupaverant. Cum quibus idem
totam terram, quae inter
et
Urbe
multo post ultimum clausit diem. Inter haec
per annum sustinuisset, si
ipse sententiis suis involverat, resipiscens ad cor
rediret, et ingratitudinem exuens, suum cognosceret
promotorem: tamdem ejus pertinacia cognita,
audito quod
contraxerat, significavit ei, quod si posset
proficisci, mitteret per Apostolica
scripta Praelatis
coronarent in Regem. Quo facto
deberet, recepturus Imperii diadema. His
autem cognitis,
parari fecit, et mare navigans
Prius tamen inscios timens casus, filium
suum ex conthorali sua genitum in Regem
solemniter coronavit. Moratus est autem
diebus pluribus apud
insidias, qui ad ejus necem aemulatione
perfida aspirabant. Misit itaque ad
ut armatis galeis recepturi eum
venirent. Quod et factum est. Mansit itaque
apud
eam exivit aliquando: timebat enim
cui
promissionibus, quas fecerat
partes
miserat, qui magnis precibus inducerent,
et muneribus multis allicerent terrarum incolas,
ut ipsius
CAP. XXIV.
De coronatione
Friderici
in
Alamannia
.
III. audito
Civitate, profecturi
insidiabatur, hortatus est
Legatos et literas, quod ad expeditionem
ut posset
sperarentque ex hoc ab ipso
meritis reportare. Procuratione igitur
cum
idem
et
post haec statim Crucis insignitus charactere,
transfretandi votum emisit in
subsidium. Archiepiscopi quoque et Episcopi
Magna etiam pars Regni, totaque
In exitu autem de Civitate
concomitatus Legato Papae, et Marchione
et Comite
et
per
Deinde
magnifice receptus est. Et quum vellent concomitantes
eum
et
summe indignati fuerunt. Unde emisso
Carrocio, et eductis copiis omnibus,
et
ducentes, quum
ad
ipsum
Qui inde secedens, et
demum
autem
eos aggressi sunt, et victores facti multos ex
victos duxerunt. Unde tam Imperator,
quam
immortale conceperunt; sed vindictam caute distulerunt.
At
odio totum genus
sunt cum
Turres et Urbem
expectaverunt sibi bellum inferri; sed exercitu
congregato fines
Sed et
juramento firmaverunt, quod si congressus
fieret, nullus eorum praedae vel homini capiendo
vacaret, sed agmine confecto et indissoluto
cuneos hostium penetrarent. Quum autem
esset dies Pentecostes, supplicaverunt
ut propter diem sanctum differetur pugna
saltem in crastinum. Quod quum illi negarent,
de illis triumpharunt. Nec multo post
intraverunt, qui eductis copiis eos aggressi
sunt; et licet
impetum, ignem domibus et castris imposuissent,
ipsi tamen per medios ignes cum furore
transeuntes, eos ab obsidione fugaverunt,
multos ex eis interficientes, et multos capientes.
Sic igitur
sunt, qui fuit Annus Domini MCCXIII. qui
CAP. XXV.
De ascensu
Friderici
in
Alamanniam
.
dictum est, coronatur in Regem. Contigit
autem, quod post coronationem, dum esset in
insinuatione Militis cujusdam, quod tractatu ad
mortem proditus instanti nocte debebat interimi.
Quumque sceleris hujus patratores ignoraret, et
familiares timeret inimicos, consilio ejusdem
Militis ipsa nocte, cunctis remotis arbitris, juvenem
quemdam in proprio lecto locavit. Ipse
vero post thalami ostia se occultavit. Hora autem
noctis, qua cuncta spirantia servant silentium,
sum proditores thalamum Regis ingressi,
puerum sopore lecto detentum invenissent, opinati
Regem dormientem esse, funestis eum gladiis
occiderunt. Rex vero
prosiliens, ad Militem vitae Regiae servatorem
ex condicto confugit: qui cum multis
militibus rei observans eventum, Regem expectabat.
Sicque Rex exitum tristem proditionis
evasit. Noctis tamen residuo, et die sequenti
rumor insonuit, Regem
Quod dum ad aures
est,
habebat exosum. Sed quum non post modicum
innotuisset eidem Regi
illud magno amplexus est gaudio. Post haec
mediante
Coloris cum
concilium celebravit Anno supramemorato. Percusserunt
autem inter se foedus amicitiae perpetuum,
sicut fuerat inter praedecessores eorum.
CAP. XXVI.
De coronatione
Friderici
in
Alamannia
.
Orto denique proelio inter Regem
favebat, contigit
unde
Duce
suas eduxit. Quod audiens
apud fratrem suum confugit, quem
etiam insequutus in quodam Oppido illum obsedit,
ubi morbo languescens diem clausit extremum.
Prius tamen ea obsidione arctatus Imperiales
infulas tradidit
modo
primordio gravibus exasperatus injuriis, et
dolis intestinis afflictus, tamdem felici fortuna
Imperium est adeptus. Procedente autem tempore,
dum Legati transmarinae gentis ad eumdem
Apostolicum venissent, nuntiantes ei afflictiones
et angustias, quibus Christiani opprimebantur
a
scripta Christianos universos ad passagium
invitavit. Misit quoque
Imperii diadema, et subsequenter transfretaturus
ad
igitur, commisso filio suo
Regno,
conjuge sua
coronationis suae recepit insignia, aetatis ejus
Anno XXVIII. festo Luciae, restitutis tamen
prius Civitatibus et Oppidis, quae
usurpaverat
Imperatorem requireret, ut transfretationis iter
arriperet, excusavi se Imperator, tum quod
multi erant in Regno
quum ab
ipso volebat excludere, haesitans ne, ipso
absente, res novas molirentur Regnicolae; tum
quod
libero nondum possidebat dominio; rebellium
adhuc grassante perfidia: quibus rite dispositis,
se transfretaturum spopondit. Pergens itaque
Imperator
multi Proceres, cognito quod Imperator
Imperii assumserat infulas, supplices ad eum
venientes, Terras, quae in eorum potestate
erant, ei tradiderunt: multi vero ejus horrentes
potentiam, secesserunt ad partes ultramarinas.
Quidam Templariorum Ordinem assumserunt;
nonnulli ab Imperatore suspendio traditi sunt.
cepit, et mittens eos in
Civitate in litore maris, statuit ibi colonos,
quorum genus ibidem et in aliis
usque hodie perseverat.
CAP. XXVII.
Qualiter Imperator Regis
Hierusalem
filiam
duxit uxorem et discordia inter eos.
Inter haec urgentibus negotiis transmarinis,
cujus adventum Imperator
excipiens, multis eum honoravit muneribus Anno
Domini MCCXXII. Contigit autem, Rege
inibi moram contrahente, Imperatricem
Pontifice, idem Rex
unicam Imperatori
magnis singulorum applausibus. Diligebant enim
summo amore se se ad invicem Imperator, et
Rex. Post haec dum Rex ipse
esset, Imperator concomitatus est eum, quos
Papa
successit, obviam eis Urbe egressus cum processione
solemni recepit. Quumque Rex
statum miserabilem Regni
Papae narrasset, profectus est ad Regem
honorifice receptus, consummatisque feliciter,
quae sibi incumbebant, ductaque in uxore
filia Regis
est reversus. Misitque pro filia, Imperatori
matrimonio, ut spoponderat, traditurus; quam,
dum venisset, Imperator sequenti anno suscepit
in conjugem, et Imperiali eam insigniens diademate,
effecit Augustam. His tamdem solemniter
gestis, dum Imperator
unice diligeret, et summo eum honore
tractaret, contigit, procurante hominis
inimico satore discordiae, qui zelatus est mutuum
sinceritatis affectum Imperatoris et Regis,
Imperatorem in Regis neptem, quae filiam Imperatoris
uxorem concomitata fuerat, oculos
impudicos injicere, et demum illicit amoris
excandescente flamma cupidinis, flores ejus
virginitatis eripuit; unde sequutum est, ut Imperatricem
exosam habuerit. Quadam autem
die dum Rex
visurus filiam, introisset, reperit eam moerentem
et tristem. Quo percontante moeroris causam,
non sine lacrymis et cordis angustia Imperatoris
viri sui scelus genitori Regi narravit.
Quod Rex audiens, contristatus valde, blandis
tamen verbis consolatus est filiam. Quumque
Rex ipse Imperatorem adiret, et Imperator ei
assurgens salutationis proferret alloquium, salutationem
ejus respuit, et torvo eum vultu respiciens,
furibundo sermone ait:
Non est mihi illius
optatio grata salutis, cujus fidem probrosi
sceleris macula infecit.
Interminatusque est sibi
statim necem inferre, nisi eum propria conscientia
retraheret a delicto. Imperator vero, his
auditis, Regem suspectum habuit et exosum;
praecepitque ei, ut
egressus
est tanto honore, ut eidem
Regni conferre coronam. Rex vero gratias
de oblatis et collatis agens, dixit se ideo nolle
in Regno aliquid innovare, quum id ad Imperatricem
ejus filiam pertineret.
CAP. XXVIII.
Qualiter Imperator cum Rege
reconciliatus est.
Interea Imperator tumefacto corde ex improperiis,
quae a Rege
multis affecit verberibus atque minis,
ut fere abortiretur foetus, quem gestabas
in alvo. Post haec in quodam oppido eam recludi
mandavit. Quum autem agnovit, Regem
educi de carcere, et tamquam legitimam eam
tractavit; timens quoque, ne Rex ipse
Terram ejus invaderet, sciens eum Romanos
et
ad eum Legatos per eosdem, insinuans se velle
ad eum supplicem ire, omnem sibi praestaturum
super commissis emendam. Rex autem contemplatione
filiae motus, animum suum pacavit, et
Imperatoris legationem admisit. Tunc Imperator
collecta gentium copia venit in
intendens etiam rebelles sibi subjicere
supplex accessisset, Rex omnem sibi indignationem
remisit, et pacem inter ipsum et
composuit, hoc adjecto, quod
tenerentur mittere, quingentos equites in
passagio ultramarino, duobus ibi annis eorum
sumtibus moraturos. His denique compositis,
Imperator in
Patrimonium Beati Petri in custodiam ei tradidit,
concedens ei, ut universos reditus ejusdem
Patrimonii ad proprios sumtus haberet. Inter
haec Imperatrix Regis
est nomine
defungitur, cujus morte cognita pater ejus Rex
consolationem aliquam resumens, quod superstitem
reliquerat sobolem.
CAP. XXIX.
Qualiter Papa excommunicavit
Imperatorem.
aptum tempus imminere Passagii,
Imperatorem iterato requisivit, ut transfretationis
suae arrepto itinere debitum peregrinationis
expleret: alioquin quod justum super hoc
esset, decerneret. Tunc Imperator se profecturum
velle respondit, et diem generalis passagii
statuens, per omnes Provincias
misit edictum, ut omnes Cruce-signati apud
Classem quoque maximam, et grandem
apparatum victualium parari mandavit. Quumque
peregrini universi convenissent
et omnia essent parata, Imperator cum reliquis
ventis se commisit et mari. Ipse tamen Imperator
galeam intrans, et universos praecedens,
quum nox advenisset, clam retrocessit
sed reliqui rei hujus ignari navigantes,
et secundum ventum habentes, duce Deo, paucis
diebus
quod retrocesserat Imperator, turbatus est
valde; seque delusum reputans, et peregrinos
deceptos, protulit in eum excommunicationis
sententiam. Imperator autem ad Soldanum, ut
fertur, Nuntios suos misit, facturos cum eo pacem
percussam. Qui quum rediissent, ipse statim
absque conscientia Papae iter transfretationis,
moratus est inibi diebus aliquibus, misitque
ad Soldanum
cum gente non pauca ut percussae pacis tractatum
compleret. Qui veniens
Nuntiis Soldani habuit clandestina colloquia.
Christiani autem, qui in
ad Papam miserunt, Marescalli tractatus et colloquia
clandestina ei referentes. Moratus itaque
diebus aliquot Imperator apud Insula
quum Marescallus ipsius nuntiasset ei, quae apud
Soldanum tractaverat, ipse statim mare intrans
pertransivit
ad
excommunicationis sententia liberaret, promittens
se numquam ad cismarinas partes regressurum,
donec omnem
perfidia liberasset, et in Christianorum
potentiam redegisset. Papa vero respondit,
se nullatenus eum absoluturum, quum versipellem
et subdolum eum esse recognosceret, et
Christianorum Fidei discrepantem. Mandavit
insuper Papa Praelatis transmarinis, ne ejus consiliis
interessent, nec se illius actibus
immiscerent.
CAP. XXX
De pace inter Imperatorem et Soldanum.
Soldanus autem agnita discordia, quae inter
Imperatorem, et
nec non Templarios, ac Cives urbis
misit Imperatori, quod conventiones
secum initas servare non poterat, quum propter
mortem
non posse disponere. Quo indignatus Imperator,
juramentum emisit, quod nisi conventiones cum
eo initas adimpleret, de omni eum Regno suo
exterminare contenderet. Erat autem pacis percussae
tractatus hujusmodi. Soldanus tenebatur
restituere Christianis universam terram
quam Christiani possederat, excepto
oppidi sitis in terra
Castra retinebant quidam
Oppidum vero
ut quorumlibet obsidentium perseverantiam derideret.
Mille
libere et sine tributo possent illud intrare.
Liceret quoque Imperatori raedificare Civitates
et oppida, quae ruinam passa fuerant in Regno
Similiter et
Treugae quoque decennales servari deberent.
Sub his tamdem conventionibus pax firmata est
inter Imperatorem et Soldanum. Universi autem
Templo moraturi erant, dumtaxat exceptis.
Imperator quoque Civitatem Sanctam introiens
coronatus ipsa Dominica de
Laetare
, mansionem
ad habitandum concessit. Habebat enim
Templarios in speciali exosos ex discordia Papae.
Regiam vero Domum, quae
Imperator literas ad Papam, et etiam filio suo,
qui tunc in
significans eis pacem, quam cum Soldano
composuerat. Hanc autem pacem non acceptavit
Papa; sed misit iterato literas Praelatis Ecclesiarum,
ut Imperatoris sententiam super excommunicatione
latam publicare iterato deberent,
asserens, pacem ipsam discriminosam fore
Christianis, eo quod
Templum. Praeterea mandavit Regi
ut terram
non ad Imperii jura spectantem sibi procuraret
acquirere. Quo mandato illectus, multas invasit
Civitates et oppida in detrimentum
Imperatoris.
CAP. XXXI
De discordia inter Imperatorem
et Regem
Johannem.
His agnitis Imperator, relicto Balivo suo in
venit, et statim mansionibus Templariorum cum
omnibus bonis eorum sequestrari mandavit, et
eos eliminari de Regno. Congregavit insuper
copiosum exercitum, et contra Regem
sibi adversantem processit, misitque filio
suo, ut de
properaret ad eum. Rex vero
cognitis, sentiens se non posse Imperatoris potentiae
reluctari, misit ad Regem
VIII. ut sibi succurreret. Contraxerat
enim olim cum patre ejus
Misit autem ei
comitiva. Imperator tamen
quam invaserat terram Rex
Dux quoque
filio de
perrexit ad Papam, procuraturus inter ipsum et
Imperatorem pacis concordium. Quumque Dux
ipse ad annuendum pacis tractatui Papam invenisset
difficilem, tamdem per ipsum Ducem
certa pacis forma composita, et eo spondente,
quod ipsam Imperator servaret, Papa annuente,
missi sunt a Papa duo Cardinales ad Imperatorem;
qui compositioni Ducis condescendentes,
Duce ipso procurante, Imperator ab excommunicatione
absolutus est, et inter ipsum et Papam
reformata concordia.
Haec ex Historia de Passagio
ultramarino traducta sunt, quam composuit
Bernardus Thesaurarius
. Per haec autem
et alia, quae a diversis Scriptoribus recitantur,
patet, inter ipsum Imperatorem
et nonnullos
Urbi et Orbi convaluisse discordiam.
Nam
qui
adhuc
rebellem anathemati supposuit, et omnes Barones
ab ejus fidelitate absolvit.
IX. ejusdem successor,
quam idem
fulminaverat, roboravit.
CAP. XXXII.
De discordia inter Imperatorem et Papam.
Haec autem orta inter Imperatorem ipsum
et
claudium fuit initium. Suggerunt quidam,
hanc fuisse inter eos causam dissidii.
ut ajunt, cum Imperatore affinitatem contrahere
voluit.
non potuit. Mandavit Imperatori Papa, ut
cum exercitu succurreret
est Imperator mandatum. Quumque cum
exercitu esset in
paene totam
Quo comperto Imperator cum
bello fecit, et celeriter actuaria navi vectus
fide perstiterant, confestim recepit. Cetera in
brevi in deditionem habuit, vel expugnavit.
Dehinc hostis fuit
causa suggeritur a quibusdam. Ceterum dissone
ab aliis dicitur. Ajunt enim,
Imperium, studio Rectorum Ecclesiae et
pacto tunc jurasse Ecclesiam fovere, et exercitum
Christianum in
adducere. Quum ille id agere tergiversando
propagaret diu et diu, mandatum habuit efficax
a Papa, ut ad certum terminum trans mare
exercitum duceret. Invitus, ut ajunt, transivit.
Bello
dicunt repertas literas ejus, et traditas
Pontifici, quibus apparebat, amicum eum factum
esse Soldano, et clam eum fovere; eoque
ejus Regnum in
misso a Papa. Talia adstruuntur utrinque. Scit
Deus, quis justius induit arma. Demum
hujus nominis IV.
quum jam Imperator duos ex Cardinalibus servaret
in vinculis, nec in
obsistere,
quo Concilium Anno Domini MCCXLV.
convocavit. Ad quod Imperator aliquot Cardinales,
et Praelatos pergentes cepit, asserens eos
ad insidias ejus niti. Tamdem ad Concilium illud
personaliter citatus, ut dicitur, ire contemsit.
Unde Papa contra ipsum tulit sententiam, et
tamquam de multis calumniatum, eum privavit
Imperio, cujus sententiae sequitur
exemplum.
CAP. XXXIII.
Sententia depositionis lata in
Fridericum II
.
Imperatorem.
,,
,,rei memoriam sempiternam. Ad Apostolicae
,, dignitatis etc. Sane quum dira guerrarum
,, commotio nonnullas professionis Christianae
,, provincias diutius afflixisset, nos ad
,,
,, secularem, hujus dissentionis et tribulationis
,, auctorem, a felicis recordationis
,, Papa praedecessore nostro pro suis excessibus
,, anathematis vinculo innodatum, specialem
,, Nuntios nostros, et magnae auctoritatis
,, viros, videlicet venerabiles fratres
,,
,, ac dilectum filium
,, Apostolorum Presbyterum, Cardinales,
,, qui salutem zelabantur ipsius, duximus destinandos;
,, facientes sibi proponi per ipsos, quod
,, Nos et Fratres nostri, quantum in nobis
,, erat, pacem per omnia secum habere, nec
,, non cum omnibus hominibus optabamus. Parati
,, enim eramus sibi pacem, et tranquillitatem
,, dare, ac Mundo etiam universo. Et
,, quia Praelatorum, Clericorum, omniumque
,, aliorum, quos detinebat captivos, et omnium
,, tam Clericorum, quam Laicorum, quos
,, ceperat in Galeis, restitutio poterat esse pacis
,, plurimum inductiva, quum ut illos restitueret,
,, hoc idem tam ipse quam Nuntii sui,
,, antequam ad Apostolatus vocati essemus officium,
,, promisissent. Rogatir et peti fecimus
,, per eosdem, ac proponi insuper, quod iidem
,, pro nobis parati erant audire ac tractare pacem,
,, ac etiam audire satisfactionem, quam
,, vellet facere idem Princeps de omnibus, pro
,, quibus erat vinculo excommunicationis adstrictus;
,, et offerri praeterea, quod si Ecclesia
,, in aliquo contra debitum laeserat, quod non
,, credebat, parata erat corrigere, ac in statum
,, debitum reformare. Et si diceret ipse, quod
,, in nullo contra justitiam laeserat, vel quod
,, Nos eum contra justitiam laesissemus, parati
,, eramus vocare Reges, Praelatos, et Principes
,, tam Ecclesiasticos, quam Seculares ad
,, aliquem tutum locum, ubi per se vel solemnes
,, Nuntios convenirent. Eratque parata Ecclesia
,, de consilio Concilii sibi satisfacere, si
,, eum laesisset in aliquo, ac revocare sententiam,
,, si quam contra ipsum injuste tulisset,
,, et cum Dei mansuetudine et misericordia,
,, quantum cum Deo et honore suo fieri poterat,
,, recipere de injuriis et offensis ipsi Ecclesiae,
,, suisque per eum irrogatis satisfactionem
,, ab ipso. Volebat etiam Ecclesia omnes amicos
,, suos sibi adhaerentes in pace ponere, plenaque
,, securitate gaudere, ut numquam hac
,, ratione et occasione possent aliquod personarum
,, vel rerum subire discrimen. Et licet sic
,, apud eum pro pace paternis monitis et precum
,, curaremus insistere lenitate, idem tamen
,, Pharaonis imitatus duritiam, et obturans
,, more aspidis aures sua, preces hujusmodi
,, et monita elata obstinatione despexit.
Et infra
:
,, Propter quod non valentes absque gravi
,, Christi offensa ejus iniquitates amplius tolerare,
,, cogimur urgente Nos conscientia juste
,, animadvertere in eumdem. Sed et ut ad
,, praesens, quae nulla possunt tergiversatione
,, celari, commisit. Dejeravit enim multotiens
,, pacem quondam inter Ecclesiam reformatam
,, et Imperium, temere violando etc.
et infra
;
,, perpetravit etiam sacrilegium, capi faciens
,, Cardinales Sanctae
,, Ecclesiarum Praelatos et Clericos, Religiosos
,, et Seculares, venientes ad Concilium,
,, ad quod idem Praedecessor noster eos duxerat
,, convocandos etc.
et infra
. De Haeresi quoque
,, non dubiis et levibus, sed evidentibus
,, argumentis suspectus habetur etc.,
et infra
:
,, Prater haec Regnum
,, patrimonium
,, Princeps ab Apostolica Sede tenebat in Feudum,
,, jam ad tantam in Clericis et Laicis
,, exinanitionem, servitutemque redegit, quod
,, eis paene penitus nihil habentibus, et omnibus
,, exinde fere probis eiectis, illos, qui remanserunt
,, ibidem, sub servili quasi conditione
,, vivere, ac
,, principaliter homines et vassalli, offendere
,, multipli iter et hostiliter impugnare compellit.
,, Posset etiam merito reprehendi, quod
,, mille florenorum annuam pensionem in quam
,, pro eodem Regno ipsi Ecclesiae
,, per novem annos et amplius solvere
,, praetermisit. Nos itaque super praemissis et
,, quampluribus aliis ejus nefandis excessibus,
,, cum Fratribus nostris et Sacro Concilio deliberatione
,, praehabita diligenti, quum Jesu
,, Christi vices, licet immeriti, teneamus in
,, terris, nobisque in
,,
Quodcumque ligaveris super terram
,
,,
erit ligatum et in coelis, et quaecumque solveris
,,
super terram, solutum erit et in coelis
:
,, memoratum Principem, qui se Imperio,
,, et Regnis, omnique honore et dignitate reddidit
,, tam indignum, quique proter suas iniquitates
,, adeo ne regnet vel imperet, est
,, abjectus, suis ligatum peccatis et abjectum,
,, omnique honore et dignitate privatum a Domino
,, ostendimus et denuntiamus, et nihilominus
,, sententiando privamus. Omnes, qui ei
,, juramento tenentur fidelitatis adstricti, a juramento
,, hujus perpetuo absolventes, auctoritate
,, Apostolica firmiter inhibendo, ne quisquam
,, de cetero sibi tamquam Imperatori vel
,, Regi pareat, vel intendat; et decernendo
,, quoslibet, qui deinceps ei velut Imperatori
,, vel Regi consilium vel auxilium praestiterint,
,, seu favorem, ipso facto excommunicationis
,, vinculo subjacere. Illi autem, ad quos in eodem
,, Imperio Imperatoris spectat electio, eligant
,, libere successorem. De prafato
,, Regno providere curabimus cum eorumdem
,, Fratrum nostrorum consilio, sicut videbitur
,, expedire”.
Exemplar autem Literarum, quas ad sui excusationem
idem
depositionis sententia lata in Concilio
Anno Domini MCCXLV. Regi
canonizato, misit, tale est.
CAP. XXXIV.
Excusatio Imperatoris ejusdem super ipsa
sententia.
,, Etsi causae nostrae justitiam per vulgaris
,, famae praeloquium, et multorum veridica
,, testimonia nuntiorum ad Serenitais vestrae
,, notitiam pervenisse credamus, quia tamen
,,
Segnius irritant animum demissa per aurem
,
,,
Quam quae sunt oculis subjecta fidelibus
......
,, ipsam puram et nudam veritatem, processus
,, videlicet, quem erga nos hactenus Summi
,, Pontifices habuerunt, vestro conspectui
,, praesentamus. Ad cujus inspectionem plenariam
,, et attentam de tot temporibus et diebus
,, vestris negotiis deputatis unum sufficiens
,, tempus et diem nobis affectio vestra concedat.
,, Quod si licuerit diligenter attendere,
,, consilia regia recta considerent, si fuerit in
,, praedecessoribus nostris rectitudinis zelus, si
,, in nobis tot et tantis injuriis lacessitis justa
,, debuerat aut debeat defensio denegari; si
,, demum Christi Vicarii Christi vices impleverint,
,, et si Petri successores ejus imitentur
,, exemplum. Considerent etiam quo jure censeri
,, debeat processus hujusmodi contra nos
,, habitus, vel quo nomine debeat nuncupari.
,, Si dici sententia valeat, quam Judex incompetens
,, promulgavit; nam etsi nos nostrae Catholicae
,, Fidei debito suggerente manifestissime
,, fateamur, collatam a Domino Deo sacrosanctae
,,
,, postestatem, quantumcumque, quod
,, absit, sit ille peccator, et quod in terra ligaverit,
,, sit ligatum in coelis, et quod solverit,
,, sit solutum, nusquam tamen legitur divina
,, vel humana sibi lege concessum, quod transferre
,, pro libito possit Imperium, aut de puniendo
,, temporaliter in privatione Regnorum
,, Regibus et Principibus judicare. Nam licet
,, ad eum de jure et more majorum consecratio
,, nostra pertineat, non magis ad ipsum depositio
,, seu remotio pertinet, quam ad quoslibet
,, Regnorum Episcopos, qui Reges suos, pro
,, ut assolent, consecrant et inungunt. Vel esto
,, sine praejudicio nostro, quod habeat hujusmodi
,, potestatem, estne istud de plenitudine potestatis
,, ipsius, quod nullo prorsus ordine juris
,, servato, animadvertere possit in quoslibet,
,, quos asserit suae jurisdictioni subjectos? Processit
,, enim contra nos nuper, ut dicitur, non
,, per accusationis ordinem, quum nec accusator
,, comparuisset idoneus, legitimo denunciatore
,, cessante, ne per inquisitionis modum,
,, quam clamosa insinuatio non praecessit; quum
,, etiam nullorum inquisitorum, et nullarum inquisitionum
,, nobis facta fuerit copia, si qui
,, forte fuerunt, quum nonnulli fuerint publice
,, per hujusmodi Judices ad inquisitionem adducti.
,, Asserit enim omnia fore notoria, quae
,, nos notoria esse negamus, quum per legitimum
,, testium numerum non probentur. Sic
,, enim quilibet Judex per se posset solummodo
,, asserendo notorium, spreto juris ordine quemlibet
,, condemnare. Insurrexerunt in nos siquidem
,, in Concilio, sicut dicitur, aliqui testes
,, iniqui, sed valde perpauci, quorum aliquos
,, veluti
,, et nepote per nos ex causa proditionis
,, ad suspendium legitime condemnatis, offensa
,, rationabilis nobis reddidit odiosum.
,, Alios tamquam ex ultimis partibus
,, prodeuntes,
,, Antistites, negotiorum
,, et ignaros, natalis zonae longinquitas,
,, et eorum venenosae subornationis inductio nostrae
,, justitiae fecit infestos. Sed et esto sine
,, praejudicio nostro, quod legitimi fuerint, subsistentibus
,, testibus, actore, et judice, defuit
,, reus, qui vel praesens, vel contumaciter absens,
,, secundum justitiam debuit condemnari.
,, Citati namque fuimus in praedicatione sua,
,, sicut audivimus, licet prorsus informiter;
,, quod ipsi citanti et aliis nullis omnino personis
,, aut causis expressis facturi justitiam deberemus
,, per nos vel responsales idoneos comparere.
,, Praesentes profecto citati non fuimus, sed ex
,, justis causis absentes, a quarum allegationibus
,, nostri legitimi responsales fuere repulsi.
,, Nec absentes contumaciter fuimus, quum
,, praeter id quod nulla fuerit citatio, ut est dictum,
,, et ideo, pro ut ordo juris expostulat,
,, locum citatio non haberet. Contumaciam
,, nostram Magister
,, Curiae nostrae Judex, fideliter noster, et plenae
,, procurationis mandatum excusat; cujus auctoritas,
,, pro eo quod fuerat criminale judicium,
,, ad quod frustra Procurator intervenit,
,, nullatenus enervatur: quum ipsius citationis
,, tenor, qui nos aut procuratores nostros exigit,
,, manifeste contrarium dedisset intelligi,
,, videlicet quod contra nos non criminaliter,
,, sed civiliter fuisset agendum.
,, Praedictis et omnibus absque nostro praejudicio
,, circumscriptis, dato fine praejudicio,
,, quod manifeste fuerimus contumaces, non est
,, ista legitimae contumaciae poena, quod delatus,
,, aut accusatus, et contumax privato vel
,, publico judicio, nullo se sua causa discusso,
,, per diffinitivam sententiam debeat condemnari.
,, Sunt etenim etiam et aliae poenae contumacium
,, Civilibus Legibus et Canonibus in
,, talibus introductae. Denique posito, quod
,, omnis praedicta juris praesidio fulciantur, licet
,, irrefragabilia causae nostrae deficiant, ipsius
,, pronuntiationis tenor ipsam sententiam esse
,, nullam ostendit, per quam non Procurator
,, noster praesens, sed et nos absentes exstitimus
,, condemnati. Quam ipso jure nullam esse sententiam,
,, Leges et jura quaelibet manifeste
,, declarant. Evidentes quoque processus, et
,, praecedentes iniquitatem causae notant, quas
,, dicta sententia comprehendit: multiplex perjurium
,, videlicet de sacramento pacis praestito
,, per nos, sicut asserit, non servato; praeterea
,, demania nostra per privilegia Divorum Augustorum
,, et nostra Ecclesiae
,, violenter a nobis postmodum occupata;
,, de Cardinalibus et Praelatis captis, ad Concilium
,, convocatis; de quibusdam Ecclesiis et
,, Ecclesiarum Praelatis, rebus, et Clericis Regni
,, nostri per Officiales de Regno nobis absentibus
,, violatis. A quibus omnibus nos incorruptibilis
,, veritas et publica monumenta
,, defendunt, pro ut seriatim haec omnia fida
,, relatio latoris praesentium, ac ipsorum munimentorum
,, tenor manifestissime profitetur.
,, Quamquam ad tam dirae sententiam paene, si
,, tamen sententia dici potest, quae contra nos
,, praecipitata dignoscitur, in praedictis Venerabilem
,,
,, Principem, Fratrem
,, Sanctae Mariae Theutonicorum, et Magistrum
,,
,, dilectos fideles nostros, quos ultimo
,, pro omnimoda consummatione pacis tractatae
,, ad Concilium mittebamus, saltem per triduum,
,, ad multorum Nobilium et quamplurium
,, Praelatorum instantiam Summus Pontifex
,, noluit praestolari; non exspectato etiam Magistro
,,
,, et fidelio nostro, qui de conniventia Summi
,, Pontificis, et quorumdam ex Fratribus ad
,, nos missis per viginti dies exspectari debuit.
,, Nec fuit solummodo per biduum, quo tempore
,, praedicti processus iniqu*
,, distabat, ad multam Nobilium et quamplurium
,, Praelatorum instantiam exspectatus. Nec
,, quod de cessatione Census adjicitur pro Regno
,,
,, jure secludit; quem censum ante discordiam
,, inter nos et Ecclesiam, absentes a Regno
,, solvi mandavimus, pro ut literae nostrae inter
,, rationes Rationalium inventae manifeste declarant,
,, et quem pro tempore supradicto,
,, Domino Deo teste, usque in praesentem diem
,, credimus exsolutum, praesertim quum a nobis
,, nusquam exstiterit requisitus. Post discordiam
,, vero censum eumdem consignatum Praelatorum,
,, et publicarum personarum sigillis
,, apud Aedes sacras deponi mandavimus, et
,, hodie depositum conservatur.
,, Apparet nihilominus animosa et ampullosa
,, non minus ex ipsius inflictae poenae severitate
,, sententia, per quam Imperator Romani Imperii
,, auctor et Dominus laesae Majestatis crimine
,, dicitur condemnatus, per quam sit ridiculose
,, legi subjectus, qui legibus omnibus
,, Imperialibus est solutus. De quo temporales
,, poenae sumendae, quum per temporalem ordinem
,, superiorem non habeat, nec sunt in
,, homine, sed in Deo. Spirituales autem poenas
,, per Sacerdotales nobis personas indicendas
,, tam pro contemtu clavium, quam pro
,, aliis transgressionibus humane patratis nedum
,, a Summo Pontifice, quem in spiritualibus
,, Patrem nostrum et Dominum profitemur,
,, si tamen nos in filium debita relatione cognoscat,
,, sed et per quemlibet Sacerdotem
,, reverenter accipimus, et devote servamus.
,, Ex quibus omnibus manifeste liquet, quod
,, hi potius ignominiose, quam juste habendos
,, nos duxerunt de Catholica Fide suspectos,
,, quam nos teste Summo Judice in omnibus et
,, singulis ejusdem Articulis secundum universalis
,, Ecclesiae disciplinam et approbatam Sanctae
,, Ecclesiae Synodum et Symbolum, firmiter
,, credimus, et simpliciter confitemur. Animadvertat
,, igitur industria Regia, si praedictam
,, nullam sententiam ipso jure, nullum
,, processum servare, non minus in nostrum,
,, quam omnium Regum et Principum, ac quarumlibet
,, temporalium dignitatum perniciem,
,, debeamus. Advertat et aliud, qualis ex istis
,, initiis exitus exspectatur. A nobis incipitur,
,, sed noveritis, quod finietur in vobis; quia
,, nostra potentia conculcata, resistentiam aliquam
,, non exspectant. Vestram igitur justitiam
,, in causa nostra tuentes, vobis et vestris
,, heredibus a longe providere. Nec illud omittimus,
,, quin fidei vestrae constantiam ex confoederatione
,, tractata nobiscum ad praesens
,, fiducialiter requiramus, ut nedum adversario
,, nostro, aut Nuntiis, aut Legatis ipsius occulte
,, vel publice faveatis, quin nobis potius
,, toto posse viriliter assistatis; nullum omnino
,, Nuntium populum vestrae ditioni subjectum in
,, dispendia nostra convertere molientem aliquatenus
,, admittentes; pro certo scituri, quod
,, per nos, in quibus inchoata est tantae temeritatis
,, audacia, quae ad depositionem nostram
,, velut cujuslibet Sacerdotis auctoritate suae
,, vim ditionis ostendit, taliter assistente nobis
,, dextera Regis Regum, quem semper justitia
,, comitatur, istis praecipuis occurretur, dummodo
,, se nobis illorum potentia non opponat,
,, Regum et Principum scilicet, quos communiter
,, causa nostra contingit, et quorum non
,, minus vertitur interesse, quum nostrum, quod
,, vobis et aliis Orbis terrae nobilibus causam
,, justi timoris in talibus nostra defensio non relinquit.
,, Inviti tamen hoc facimus teste Deo,
,, sed necessario provocati, veluti qui peste multiplici
,, Christianitatem nostris temporibus videmus
,, attritam. Ad cujus auxilium una vobiscum,
,, pro ut etiam nuperrime scripsimus,
,, totis nos intendere viribus sperabamus. Requirat
,, autem de manibus ejus hoc Dominus,
,, qui tanto discrimini materiam subministrat.
,, Datum Anno Incarnationis Dominicae MCCXLV
,, mensis Septembris.. III Indictione,
,, Imperii nostri Anno...... Regni
Anno......
De isto autem
quodam praesagio, quum quidam sibi
congratularentur, quod ille, cui faverat, sublimatus
fuerat in Papatu, aegro vultu ait:
amicum
perdidi; qui quondam mihi amicus fuit, adversarius
dirus erit
. Nec eum fefellit opinio; nam
vix biennio latuit inter eos simultas. Mox alterutrum
adversati sunt palam cum maximo Christianorum
discrimine.
CAP. XXXV.
De infelicitate ejusdem in filiis.
Hunc etiam
in filiorum sobole laeta sors sibi arriserit,
in uno tamen eorum fuit infeliciter novercata.
Nam
Christi MCCXXIX. qui fuit Imperii ejus XVIII.
carcere trusit, quia contra eum res novas moliens,
tractaverat cum
patre potiri Imperio, quo carcere vitam finivit.
Licet autem suis demeritis
sic misere occubuerit, Imperator tamen eo mortuo
Regem imitatus
de ipsius sublatione paternum affectum
non exuit, ut ejus sequens docet Epistola,
quae talis est “Misericordia pii Patris, et severi
,, Judicis exuberante judicium,
,, primogeniti filii fatum lugere compellimur,
,, lacrymarum ab intimis adducente natura
,, diluvium, quas offensae dolor justitiae rigor
,, intrinsecus firmabant. Mirabuntur forsitan
,, diri Patres, invictum publicis hostibus
,, Caesarem dolore domestico potuisse convinci.
,, Subjectus tamen cujuslibet Principis animus
,, quantumvis rigidae naturae dominantis imperio,
,, quae vires suas exercens in quoslibet,
,, Reges et Caesares non agnoscit. Fatemur,
,, quod qui vivi Regis supplicatione flecti nequivimus,
,, sumus ejusdem filii casu commoti.
,, Sumus tamen eorum nec primi, nec ultimi,
,, qui transgredientium filiorum detrimenta pertulerunt,
,, et vero postmodum eorum funera
,, deplorarunt. Luxit namque
,,
,, fortunam et animam soceri persequentis magnificus
,,n ille
,, lacrymas non negavit. Nec dolor acerrimus
,, ex transgressione conceptus, est parentibus
,, efficax medicina doloris, quod in obitu
,, filiorum natura perurgente non doleant contra
,, naturam irriverenter offensi. Volentes
,, igitur, et etiam non valentes circa praedicti
,, filii nostri funus omittere quae sunt patris, fidelitati
,, vestrae praecipiendo mandamus, quod
,, ejus exsequias cum omni devotione celebrantes,
,, animam ejus cum decantatione Missarum
,, et aliis Ecclesiasticis Sacramentis Divinae misericordiae
,, commendetis, manifestis indiciis
,, ostendentes, quod sicut in gaudiorum tripudiis
,, exultatis, sic et doloribus nostris flebiliter
,, condoletis. ,, In alio quoque ejus filio
etiam adversata est illi fortuna. Nam Anno
ChristI MCCXLIX.
duxerunt exercitum.
Rex
concubina
propero equitatum duxit, et modica requie
lassis equis indulta
exercitum. Conserta pugna
fugam convertitur: ipse Rex captus longa, honesta
tamen, carceris custodia (*) a
servatur publico Palatio, in quo et terminum
vitae dedit.
CAP. XXXVI.
De obsidione quarumdam Civitatum
Italiae
.
Anno Christi MCCXXXIII. in
foedus et amicitiam cum
Tyranno in
Sequenti anno
transit. Alio vero anno ipse Imperator
de
fortiter expugnavit (**). Eorum Rectorem,
scilicet filium Ducis
multos ex eis Nobiles in
Currum eorum captum
titulo tali transmisit.
Urbs decus Orbis ave: victus tibi destinor ave
Currus ab Augusto
Friderico
Caesare justo.
Fle
Mediolanum
; nam sentis spernere vanum,
Imperii vires proprias tibi tollere vires.
Ergo triumphorum Urbs memor esse priorum,
Quos tibi mittebant Reges, qui bella gerebant.
Anno vero Christi MCCXXXVIII. idem Imperator
Civitatem
sui compos non exstitit. Subsequenti quoque anno
Estensi, ac
de Romano, atque
sanxit.
excommunicationis, ut dictum est, sententiam
promulgavit: omnes Proceres a juramento
fidelitati, quod Imperatori praestiterant, absolvit.
Imperatoris obsisteret. Anno demum
Christi MCCXLI. Imperator ipse
qua tamdem potitus est. Fertur duos cives
ejusdem Urbis Haereticorum sectae clam
nocte ad eum venisse, qui ab eo percontati quinam
essent, aut quid afferrent, dixerunt:
Nos
de numero bonorum hominum sumus tibi fideles
in omnibus
: quos quum sprevisset, dicitur respondisse:
Utinam Rectores Ecclesiae, qui mihi
adversantur, sic recte agerent, quemadmodum
recte credunt
. Anno vero Christi MCCXLV.
celebrans, Imperatorem citavit, et venire
contemnentem privavit Imperio.
CAP. XXXVII.
Obsidio
Parmae
.
Sequenti vero anno Landgravius in
Princeps opera Ecclesiae
Imperator, contra
duxit exercitum. Qui anno altero fato concessit.
Post quem eligitur
qui mox in brevi a
Christi MCCXLVIII. maximis copiis obsedit.
In cujus suburbiis Civitatem condidit, quam
appellavit, statuens animo urbe
subversa, eam, quam condiderat, inclytam et
populosam facere, multitudine Civium urbis
subvertendae. Huic rei
erant subsidio. Ceterum
plurima pars
alii successuri in locum ipsorum ad obsidionem
venissent (mutabantur enim per vices)
Cives
novam Civitatem impugnant, capiunt, diripiunt,
incendunt. In qua opima spolia habuerunt, inter quae
Coronam Imperialem, quam usque ad
Imperatori in castris apud
solemnes Nuntios illustris Dominus
generosae prosapiae de
Dominus generalis. Currum
aufugit.
CAP. XXXVIII.
De Legibus ab eodem Imperatore contra
Haereticos conditis.
severissimas, condidit Leges, quas
in volumine Codicis jussit annotari, ac in Statuariis
sive Capitulariis Civitatum habentur a pluribus.
In quibus Legibus Patarenos, Speronistas,
Leonistas, Arianistas, Circumcisos, Passaginos,
Josepinos, Cartanenses, Albanenses, Franciscos,
Bermarolos, Commixtos, Waldenses, Bulgaros,
Cormellos, Warmos, Orteolos, Cumillos de
Aquanigra, et omnes Haereticos utriusque sexus
quocumque nomine censeantur, perpetua damnavit
infamia, diffidavit, atque bannivit; et qui
inventi fuerint sola suspicione notabiles, nisi ad
mandatum Ecclesiae venerint, tamquam infames
et banniti ab omnibus habeantur. Et quod Potestates,
Rectores, Consules etc. pro defensione
Fidei praestent corporaliter juramentum, quod de
terris suae jurisdictioni subjectis universos haereticos
ab Ecclesia denotatos exterminare bona fide
studebunt, alioquin pro non Rectoribus habeantur.
Credentes praeterea, receptatores, defensores,
et fautores Haereticorum bannivit; statuens,
ut si quis postquam fuerit talium communione
notatus, satisfacere contemserit infra annum,
ex tunc ipso jure sit factus infamis, et ad
publica officia seu consilia nec ad testimonia admittatur.
Sit etiam intestabilis, nec ad haereditatis
alicujus successionem accedat. Si Judex fuerit,
sententia ejus nulla: si Advocatus, ejus non
admittatur patrocinium: si Tabellio, ejius instrumenta
nullius penitus sint momenti. Et quod
domus Patarenoum, receptatorum, defensorum,
et fautorum, sive ubi docuerint, nullo umquam
tempore reparandae. Adjecit et alia multa in
Catholicae Fidei fulcimentum, quae Legum ipsarum
docet plene contextus.
CAP. XXXIX.
De Magistro
Petro De Vineis
.
claruit, de quo dictum est illud monosticum:
Hic redit in nihilum, qui fuit ante nihil.
Item et illud distichon:
Vinea per saltum
etc.
Ipse namque infimissimo genere ortus, utpote
ex patre ignoto, et matre abjecta, muliercula
videlicet, quae mendicando suam et filii
vitam inopem misere sustentabat, liberalibus
tamdem disciplini insudans, pauper et modicus,
casu ad Imperatorem perductus, sacrum
ejus Palatium ingenio ac successibus dives incoluit,
tantumque processu temporis, ac Imperiali
favore, dictandi arte, ac Juris Civilis
peritia effloruit, ut fere nulli sui temporis
in eisdem facultatibus esset secundus. Contigitque,
ut Imperatoris oculis ob hoc factus
gratiosus et carus, magnae Curiae Protonotarius,
Consiliarius, et Judex, ac in arcanis conscius
sit effectus. Cujus quidem singularis familiaritatis
apud Imperatorem fuit illud signum insigne,
quod in
et
pedes Imperatoris procumbens, justitiam sibi in
causis fieri his versibus innuebat.
Caesar amor Legum,
Friderice
piissime Regum
Causarum telas nostras resolve querelas.
Imperator autem his aliis versibus ad haec videbatur
tale dare responsum.
Pro vestra lite Censorem juris adite:
Hic est; jura dabit, vel per me danda rogabit.
Vinee cognomen
Petrus
Judex est sibi nomen.
Imperatoris enim figura respiciens ad Populum,
digito ad
Sed quum in honore esset
nam ex proditionis nota, ut aliqui ferunt,
ab Imperatore carceri trusus atque coecatus,
horrendo squallore misere vitam finivit. Male
enim tractasse dicitur super discordia inter Imperatorem
et Papam. Aliqui ad hanc infidelitatem
perductum esse ferunt, quod nudatus Imperator
thesauris suis ex ipsa discordia, ipsum
Petrum magno thesauro privaverit. Nonnulli
referunt, quod in vitula ejus arabat. Quanta
autem qualiave ejus fuerint laudum praeconia
sequens docet Epistola, quam Magister
dictator eximius compilavit, quae talis est.
Dotis praeclaros alumnos
(*) etc.
CAP. XL.
De morte ejusdem
Friderici.
Denique Anno Christi MCCL. festo
qui fuit Annus coronationis ejusdem
XXX. aetatis vero LVII. idem
morbo correptus moritur,
et duobus filiis sui primogeniti
mortui,
carcere clauso apud
liberis. Compererat autem
se moriturum ad Portas-ferreas, quum
pervenisset ad Oppidum nomen habens a Flore.
Ultimo igitur vitae ejus termino quum esset in
stratum ei fuit cubile in thalamo juxta
Turris parietes, quibus caput lecti haerebat;
ostium Turris muro erat obstrusum, intus tamen
postes ferrei persistebant. Jussit scrutari,
qualis esset Turris introrsum. Relatum est in
ea parte parietis, qua jacebat esse ostium obstrusum
muro, ac postes ferreos, esse: hoc audito
meditari coepit et dixit:
hic est locus mei
finis iam mihi praedicti: fiat Dei voluntas:
heic terminum vitae dabo
. Non multo autem
post eo inibi decedente, verificatum est, quod
dixerat Imperator. Fuit autem non procerus,
obaeso corpore, subrufus, super homines prudens,
satis literatus, linguarum doctus, omnium
artium mecanicarum, quibus animum dederat,
artifex peritus; aucupio falconum maxime oblectabatur.
Satis liberalis dignis, non profusus
in dando: opibus exuberavit; nam praeter Imperii
jura Rex erat
ex
Rex
Proavorum. Muliebrum amplexuum amator nimius;
nam venustarum mulierum greges servabat:
modicae clementiae in puniendo: beneficus
in familiares dilectos, quos sibi plurimum perfidos
esse comperiit; in prole inclytus. Ex prima
conjuge
jam nominatum. Ex secunda, filia Regis
quam, ut dictum est, Regnum
possedit. Ex tertia uxore, quae filia
fuit
vero Marchionum
imitator. Ex concubina
ceteros alter
armis strenuus, et nobilis indolis, quem etiam
omnes adversarii laudabilem virum testantur,
et in sagittando mirabilis industriae.
qui regnans cunctos una et summa liberalitate
respexit,
arguto et cunctis benefico, jure posse conferri
videtur. Epitaphium autem ejusdem
in ipsius Mausolaeo apibicus exaratum in
Matrici
fuisse refertur.
Si probitas sensus, virtutum copia, census,
Nobilitas orti possent resistere morti:
Non foret extinctus
Fridericus
, qui jacet intus.
Quidam autem versificator eximius, volens nomini
ejusdem
FRE fremit in Mundo, DE deprimit alta
profundo,
RI jus rimatur, CUS cuspide cuncta minatur.
Qualiter vero idem
Regnis suis disposuit, patet ex contextu voluntatis
ejus extremae, continentiae infrascriptae.
CAP. XLI.
Testamentum
Friderici
Imperatoris.
,, In nomine Dei aeterni, et Salvatoris nostri
,, Domini Jesu Christi. Anno ab Incarnatione
,, ejusdem MCCL. die XVII. mensis Decembris,
,, VIII. Indictione etc. Primi parentis
,, incauta transgressio sic posteris legem fatalis
,, conditionis indixit, ut eam nec diluvii
,, protinus ad poenam effusio effrenis abduceret,
,, nec vastitatis Baptismatis tam celebris unda
,, liniret, quin fatalitatis eventus mortalibus
,, senescentis sui parentis lascivia transgressionis
,, in poenam culpa transfusa, tamquam cicatrix
,, ex vulnere, remaneret. Nos igitur
,, Secundus divina favente clementia
,, Imperator semper Augustus,
,, et
,, quam semper comitatur innata fragilitas,
,, dum vitae nobis instaret terminus, loquelae et
,, memoriae in nobis integritate vigentibus, aegri
,, corpore, sani mente, sic animae nostrae consulendum
,, providimus, sic de Imperio, et Regnis
,, nostris duximus disponendum, ut rebus
,, humanis absumti vivere videamur, et filiis
,, nostris, quibus nos divina clementia foecundavit,
,, quos praesenti dispositione sub poena
,, benedictionis nostrae volumus esse contentos,
,, ambitione sublata, omnis materia scandalii
sopiatur.
,, Statuimus itaque,
,, heredem dilectum filium nostrum nobis
,, habere de Imperio et omnibus aliis pertinentiis,
,, et quocumque modo acquisitis, et
,, specialiter in Regno nostro
,, decedere contigerit sine liberis, ei succedat
,,
,, succedat ei
,,
,, alibi extra Regnum, statuimus praedictum
,,
,, et specialiter in Regno
,, ei plenariam potestatem omnia faciendi, quae
,, persona nostra facere posset, si viveremus,
,, videlicet in concedendis Terris, Castris, et
,, Villis, parentelis, dignitatibus, beneficiis,
,, et omnibus aliis juxta dispositionem suam,
,, praeter antiqua demania Regni
,, quod
,, et eorum heredes omnia, quae ipse fecerit,
,, firma et rata teneant et observent.
,, Item concedimus et confirmamus dicto
,,
,, videlicet a
,, fluminis
,,
,, ad maritimam Terrae
,,
,,
,, Castris, Villis, pertinentiis, justitiis, et rationibus
,, omnibus eidem honori pertinentibus,
,, scilicet quae de demanio in demanium, et quae
,, de servitiis in servitia. Concedimus etiam,
,, et confirmamus eidem, quidquid sibi in Imperio
,, est a nostra Majestate concessum, ita
,, tamen quod praedicta omnia a praedicto
,, teneat, ac etiam recognoscat.
,, Item statuimus, quod
,, habeat Ducatum
,, quos a praedicto
,, cui
,, decem mille uncias auri.
,, Item statuimus, ut
,, habeat Regnum
,, quorum alterum dictus
,,
,, judicamus pro expensis centum mille uncias
auri.
,, Item statuimus mille uncias auri expendendas
,, pro salute animae nostrae in subsidium
,,
,,
signatorum.
,, Item statuimus, quod omnia bona Militiae
,, Domus Templi, quae Curia nostra tenet, restituantur
,, eidem, ea scilicet, quae de jure debent
,, habere.
,, Item statuimus, quod homines Regni nostri
,, sint liberi et exemti ab omnibus generalibus
,, collectis, sicut consueverunt esse tempore
,,
nostri.
,, Item statuimus, quod Comites, Milites
,, et Barones, et alii Feudatarii Regni gaudeant
,, juribus et rationibus suis, quae consueverunt
,, habere tempore Regis
,, et aliis.
,, Item statuimus, ut Ecclesiae
,, et si quae aliae laesae sunt per Officiales
,, nostros, reficiantur et restituantur.
,, Item statuimus, ut Ecclesiae
,, et si quae aliae laesae sunt per Officiales
,, nostros, reficiantur et restituantur.
,, Item statuimus, quod tota Massaria nostra,
,, quam habemus apud
,, Offido, omnesque proventus ipsius deputentur
,, ad reparationem et observationem Pontis
,, ibi constructi vel construendi.
,, Item statuimus, ut omnes captivi in carcere
,, nostro detenti liberentur, praeter illos
,, de Regno, qui capti sunt ex proditionis nota.
,, Item statuimus, quod praefatus
,, filius noster omnibus benemeritis de familia
,, nostra provideat vice nostra in Terris, Castris,
,, Villis, salvo demanio Regni
,, Et
,, et heredes eorum ratum, et firmum hebeant
,, quidquid idem
,, duxerit faciendum.
,, Item volumus et mandamus, ut nullus de
,, proditoribus Regni aliquo tempore reverti
,, audeat in Regnum, vel nec aliqui de eorum
,, genere succedere possint; immo heredes nostri
,, teneantur de eis vindictam sumere.
,, Item statuimus, quod mercatoribus creditoribus
,, nostris debita exsolvantur.
,, Item statuimus, ut sacrosanctae
,, Ecclesiae matri nostrae restituantur omnia jura
,, sua, salvo in omnibus et per omnia jure et
,, honore Imperii, heredum nostrorum, et aliorum
,, nostrorum fidelium, et ipsa restituat jura
,, Imperii.
,, Item statuimus, quod si de praesenti infirmitate
,, nos mori contigerit, in Majori Ecclesia
,,
,,
,, nostrorum memoriae recolendae tumulata
,, sunt corpora, corpus nostrum debeat sepeliri.
,, Cui Ecclesiae dimittimus uncias auri
,, quingentas pro salute dictarum animarum
,, parentum nostrorum, et nostrae, per manus
,,
,, et fidelis nostri erogandas in reparatione
ipsius.
,, Quae acta sunt in praesentia ipsius Archiepiscopi,
,, et
,, dilecti consanguinei et familiari nostri,
,,
,,
,, Magistri
,, Curiae nostrae Justitiarii, Magistri
,,
,, de
,, et Regni nostri
,, Judicis, et Magistri
,, Tabellionis Imperii, et Regni
,, et Curiae nostrae Notarii, nostrorum fidelium,
,, quos praesenti dispositioni nostrae mandavimus
,, interesse. Quam per
,, nostrum et alios successive sub poena
,, benedictionis nostrae tenaciter volumus observari:
,, alioquin nostra hereditate non gaudeant.
,, Id autem omnibus fidelibus nostris praesentibus
,, et futuris sub sacramento fidelitatis, quo
,, nobis e heredibus nostris tenentur, injungimus,
,, ut praedicta illibata teneant et
,, observent.
,, Praesens autem Testamentum et ultimam
,, voluntatem nostram, quam robur et firmitatem
,, volumus obtinere, per praedictum Magistrum
,,
,, et propriae manus nostrae, et sigillo nostro
,, jussimus communiri.
,, Defunctus est post haec apud
,, Oppidum
,, quum sui truculentis gemitibus nuntiassent, per
,, manus
ejus parentibus, sicut disposuerat, honorifice
tumulatum est corpus ejusdem.
CAP. XLII.
De
Honorio
Papa.
imperante apud
Anno scilicet Domini MCCXVI, qui fuit
Annus ejusdem
X. mensibus VIII. diebus XXIII. Hic anno primo
sui Pontificatus Ordinem Praedicatorum confirmavit,
qui
inchoarat, Beato
inventore ejusdem Ordinis procurante. Nam
Papa Ordinem ipsum confirmare decreverat,
sed morte praeventus non potuit. Ipse
quoque
et
Imperatorem apud
foris murum. Ecclesiam
extra muros, et Ecclesiam, quae dicitur
et anteriorem partem
non et Domum
qui et Rex
anathematizavit, et ejus Barone a fidelitate,
quam sibi praestiterant, absolvit. Moritur autem
idem
sepelitur.
CAP. XLIII.
De
Gregorio Papa IX.
ex Chronicis.
Hic prius dictus est
dum esset
fuit electus in Papam. Sedit autem annis
XIV. eodem
Regis
nec non et Beatum
Ordinis inventorem, innumeris miraculis corruscantem,
et Beatum
quam
Quumque Concilium
et ab Imperatore
terram et per mare arcerentur, duo Cardinales,
scilicet
Legatus ab
latenter missus, dum reverteretur, et
Concilium venientes, ab Imperatori ejusdem
fautoribus capiuntur. Hic etiam quum ab eodem
Imperatore, qui tunc ex magna parte Patrimonium
Ecclesiae occupaverat, in Urbe obsideretur,
videns etiam omnes paene
fore corruptos, excipiens capita Apostolorum,
et processionem a
revocavit, ut fere omnes contra Imperatorem
Cruce signarentur. Quod Imperator, qui jam
credebat se intraturum in Urbem, audiens timuit,
et longe retrocessit ab Urbe. Deinde
obiit
Augusto, qui fuit Annus Domini MCCXL. Qui
per Fratrem
Poenitentiarium et Capellanum suum ex pluribus
voluminibus Decretalium volumen unum
compilavit, mandans ubique Doctoribus illo
uti. Idem quoque
Eremitarum habitantium in
quem
III. approbatam confirmavit; et ne possessiones
vel reditus reciperent, districte eis prohibuit.
Regulam autem eorum edidit
habeant cellulas separatas, et cetera, quae
idem Pater eis tradidit observanda. Sed Anno
Domini MCCXXXVIII. propter Paganorum insultus
pulsi sunt ab illo loco, et per varias mundi
regiones dispersi. Habitus eorum ab initio
fuerunt mantelli barrati, quos tamdem
Papae IV. tempore in Cappas albas commutarunt,
circa scilicet Annum Domini
MCCLXXXV.
CAP. XLIV.
De
Coelestino IV.
Papa, Mediolanensi
origine.
in Papatu successor ejus eligitur.
Hic fuit natione
de
erat tunc Cardinalis Episcopus
autem diebus XVII. et cessavi mensibus XX.
et diebus XIV. Quumque esse vita et scientia
laudabilis, senex et infirmus, cito moritur, et
in
CAP. XLV.
De Papa
Innocentio IV
. natione
Januensi,
ex Chronicis.
Romanus Pontifex eligitur, Anno scilicet
Domini MCCXLIII.
Hic
dictus est prius
mensibus VI. Qui non multo post electionem
suam sedes Cardinalium plures ex longo tempore
vacuas, Presbyteris quibusdam nominatis ex
diversis mundi partibus evocatis, brevi temporis
satio replevit, et Ecclesiam
Papae
obbligatam, per industriam suam exoneravit.
Eodem Anno idem Papa perrexit in
apud
MCCXLV. in eadem Civitate Generale Concilium
circa festum Apostolorum
contra
eumque ibidem tamquam schismaticum, et hostem
Ecclesiae condemnavit, Imperio ipsum privando;
procuravitque, Landgravium
in Regem
Anno IV. Regni sui vita privato,
Hic quoque
natione
propter ipsius contra ipsos praedicationem inter
autem fuit Anno X. Pontificatus
qui fuit Annus Domini MCCLIII. Canonizavit
etiam
fuerat interfectus. Hic constituit, ut Octava
Nativitatis Beatae Mariae celebraretur in Ecclesia.
Tamdem mortuo
qui fuit Annus Domini MCCLI. idem
natale ejus solum, deinde in festo
Populo praedicavit. (**) Inde profectus
per
cum magno exercitu. Sed post paululum
ibi fato concessit, et sepelitur. Quo anno Jesu
Christi apud
ejusdem. Iste etiam
scribit
qui dicit se illo anno Praedicatorum Ordinem
intrasse, quo idem
pileos deferant ex rubro scarleto, instituit,
hac de causa, ut recitari audivi a Domino
universi Praelati tam in
alibi, nigros pileos indifferenter portabant. Contigit
autem, quod dum
Curiam hujus
dierum obvium sibi habuit Abbatem quemdam.
Quem dum advertisset fastuoso commeatu,
opinata eum Cardinalem esse, reverenter eum
salutavit. Alia vero die, cum uni ex Cardinalibus
obviasset humiliter incedenti, longe eum
minori reverentia exceptum salutavit, credens
Abbatem, aut Priorem esse. Quumque a domesticis
ejus Cardinalem eum esse fuisset edocta,
statim errore cognito, eam puduit, et Papam
adiens, hanc specialem gratiam impetravit, ut
deinceps inter Cardinales et ceteros Praelatos
discretio fieret, quod videlicet ad dignitatis eorum
evidentiam pileos ex scarleto Cardinales
deferrent.
CAP. XLVI.
De quibusdam Archiepiscopis
Mediolanensibus
.
sequenti imperante eodem
fuit Annus Domini MCCXII. in Archiepiscopum
et Apostolicae Sedis Legatus: qui circa
menses octo
tamen electus fuit et non consecratus nec etiam
confirmatus. Obiit autem
XVI. et mensibus X. Coepit anno Domini
MCCXIII. qui fuit Annus
Hujus anno sexto fundata est Ecclesia Sancti
Cardinalis maximis et propriis impendiis construi
fecit. Hic Archiepiscopus consecravit Monachas
de Venra dedicavit. Consecravit etiam
Ecclesiam
Causavit etiam et obtinuit Episcopatum
Jacet ad
in Archiepiscopatu successit, et sedit annis X.
mensibus V. Coepit Anno Domini MCCXXX.
Hic prius erat Archidiaconus, fuitque valde castus,
literatus, benignus. Misericors et prudens
erat, et sepultus est in
CAP. XLVII.
De Passagio ultramarino, et ceteris eventibus.
Anno Domini MCCXVII. qui fuit Annus
et
passagio generali post Concilium Lateranense
congregatus est exercitus Domini in
cum tribus Regibus, scilicet
Dux
necnon et Praelati quamplurimi. De profectione
autem peregrinorum contra
et captione
Soldanum, et miseria obsessorum in
et captione ejusdem Urbis et civium
ejus, strage et spoliorum distributione, et aliis
ibidem gestis in ipso Passagio, habetur in
Historia
de Acquisitione Terrae-Sanctae.
Anno gratiae
Christi MCCXIX. Regina Civitatum
quae videbatur inexpugnabiliter munita,
destructa est a
et intus. Muri enim cum turribus redacti
sunt in acervos lapidum, praeter Templum Domini
et
in eadem Historia Acquisitionis Terrae-Sanctae.
Anno Domini MCCXXI.
pervenit. Anno Domini MCCXXII.
apparuit stella crinita, et obiit Rex
in Regno ejusdem nominis, qui postmodum
canonizatus est. Anno Domini MCCXXIII.
die Natalis Domini hora prandii fuit ingens in
terra in multis partibus scinderetur, propter
quod homines in campestribus habitabant. Hic
autem terraemotus potissimum
Eodem anno Beatus
Praedicatorum animam Deo reddidit. Anno
sequenti Beatus
vitae termino ad Christum pervenit.
Anno eodem scilicet Domini MCCXXIV.
qui fuit
cum
de pace recepti sunt obsidentes in eam Urbem.
coeperunt dicere matronis hospitibus:
Facite bonam
coenam: novas nuptias hac nocte habebitis.
et etiam attrectare aliquas coeperunt, ad stupra
parati. Vulgato hoc rumore,
sive auctor alterius factionis, arma corripi
suis jubet, hostes receptos aggreditur, expugnat,
capit, et spoliat. Anno Domini MCCXXVII.
eos, deferentes in manibus cruces, venerunt
ad mandata
MCCXXVIII. Rex
ex
fuerunt piratae quatuor pro Commune
eorum exigentibus demeritis omnes adjudicati
suspendio. Quum autem ducerentur ad patibulum,
tantaque convenisset ad spectaculum judicii
utriusque sexus hominum multitudo, ut qui
eos conducebant, tansire non possent, Potestas
Civitatis
atque illuc discurrendo equus terrefactus juxta
ostium majoris Ecclesiae ascensorem portavit,
qui supra lapidem cadens, fractis crure et femore,
post modicum exspiravit. Tamdem ad
patibulum piratis positis, duobus ex eis exspirantibus,
reliqui duo tamdiu supervixerunt suspensi,
quousque relator miraculi ad Potestatem
et
discurrens Populus videre miraculum, adhuc viventes
deposuerunt tyrannos, quorum unus dicebatur
qualiter cum summa devotione se voverant
reliquiis
in matrice Ecclesia
fuerant reservati; sicque libere sunt dimissi,
cunctis stupentibus et Deum laudantibus in suo
gloriosissimo Praecursore. Hoc miraculum recitat
in Chronica sua.
Anno Domini MCCXXXII.
in eorum Potestatem
Sancta civem Nobilem
Imperatoris
jussit, omnes
et in partibus ultramarinis erant, capi; sed eos
postmodum abire permisit, sentiens sibi
per mare infestos. Anno Domini MCCXXXIII.
Frater
plures convenientes in unum agrum
contraxit cum eorum carrociis, et pace plures
inter eos firmavit; in labiis enim ejus fuit gratia
multa diffusa, ut facile homiones quaecumque
pesuadebat, amplecterentur. Anno Domini
MCCXXXV.
in
est jussu Advocatorum in ea Civitate potentum,
quamobrem exterminati sunt a Populo
universo; nec ultra reditus patuit, sed perpetuo
exularunt. Anno Domini MCCXXXIX. in
Imperiali circiter quinque millia hominum
suffocati sunt ruina unius montis ab aliis
scissi, cujus partes per plura passuum millia per
vallem unam delapsae sunt, et plurimas casas
villarum operuerunt. Eodem anno hora diei
septima mense Januario fuit tanta eclipsis Solis,
quantam nulla aetas meminerit. Stellae enim in
coelo apparuerunt, quemadmodum nocte serena,
quas se vidisse testatur
tunc puer; quo etiam Anno defunctus est
natione
memoriae, et famae praeclarae, quum
sedisset annis XXXVI. in eodem Archiepiscopatu
qui sedit annis XII. quum esset Archidiaconus
Cardinalium gratiam invenit, ut infra tres dies
sui adventus ad Curiam expediri meruerit. Fuit
enim homo literatus valde, et maxime in arte Medicinae
multum peritus.
CAP. XLVIII.
De
Nicolao Pisce
.
esset, delectabatur esse in aquis assiduus; cujus mater
ob hoc indignata, maledictionem illi imprecata
est, ut scilicet semper esse delectaretur in aquis,
et extra eas non posset vivere; quod siquidem
contigit, nam semper ex tunc in aquis maris
vixit ut piscis. Diu extra aquas esse non poterat;
nautis apparebat, et cum eis in navibus
aliquandiu erat, maris aestus illis praedicens, et
secreta quae viderat in profundo. Anguillam
maximum piscium esse dixit, et inter
et
projecto in fundo vase argenteo, institit illi, ut
descenderet in profundum, ac vas illud afferret.
Ille vero ait:
si descendero in profundum
,
non revertar
. Experiri tamdem promisit; et
quum descendisset, ultra non comparuit hominum
visui. Reminiscor, quod dum puer essem,
audire consuevi matres, dum puerulis vagientibus
terrorem vellent in utere, hunc eis
ad memoriam reducebant.
CAP. XLIX.
De rudibus in
Italia
ritibus
.
Per haec tempora rudes erant in
et mores. Nam viri infulas de squammis
ferreis capite gestabant insutas biretis, quas
Majatas appellabant. In coena vir et uxor una
manducabant paropside. Usus incisorum ligneorum
non erat in mensis. Unus vel duo scyphi
erant ad potum in familia. Nocte coenantes
mensas faucibus illustrabant, tenente facem uno
puero vel servo; nam candelarum de sepo vel
de cera usus apud eos non erat. Viri chlamydibus
pelliceis sine operimento, vel laneis sive
pellis et infulis de pignolato utebantur. Feminae
nubentes tunicis de pignolato vestiebantur.
Viles tunc erant cultus virorum et feminarum.
Aurum et argentum rarum, vel nullum erat in
vestibus. Ciborum lautitia homines plebeij ter in
septimana carnibus recentibus vescebantur. Tunc
prandio edebant olera vel legumina cum carnibus
cocta. Coenam autem ducebant ipsis carnibus
reservatis. Non omnibus erat usus vini
aestate. Modica numorum summa se locupletes
reputabant. Parvae tunc erant cellae vinariae.
Horrea non ampla habebant, promtuariis contenti.
Modica dote nubebant feminae, quia earum
cultus tunc erat parcissimus. Virgines ante
nuptias tunica de pignolato, quae dicebatur
sottanum
,
et paludamento lineo, quod
soccam
dicebant, erant contentae. Ornatus capitis non
pretiosus erat virginibus. Matronae vittis latis
tempora et genas cum mento vittabant. Virorum
gloria erat esse armis et equis locupletes.
Nobilium locupletum glora erat turres excelsas
habere, quo tempore Urbes
visebantur. Nunc vero praesenti lasciviente
aetate multa inhonesta sunt inducta rebus priscis;
verum plurima ad perniciem animarum.
Mutata est enim parsimonia in lautitiam: vestimenta
quoque materia et artificio exquisito, nimioque
ornatu cernuntur. Illic argentum, aurum,
margaritae mire fabricata, phrygia latissima,
fulcimenta vestium serica, vel varia, pellibus
exoticis, idest peregrinis, idest pretiosis.
Irritamenta gulae non desunt. Vina peregrina
bibuntur. Fere omnes sunt potatores in publico.
Obsonia sumtuosa. Eorum magistri coquinarii
habentur in pretio magno. Omnia ad gulae
irritamenta et ambitionis quaeruntur. Ut his
suppeditari possit, avaritia militat. Hinc usurae,
fraudes, rapinae, expilationes, praedae, contentiones
in Republica. Vectigalia illicita, innocentum
oppressiones, exterminia civium, relegationes
locupletum. Verum deus noster est
venter noster: pompis, quibus renuntiavimus in
Baptismo, insistimus, facti adeo transfugae ad
hostem generis nostri. Bene autem
cultor Libro Declamationum nostra tempora
detestatur his verbis: ait anim:
In deterius
quotidie res data est: omne enim certamen
ad turpia. Torpent ecce ingenia desidiosae juventutis
,
nec in alicujus rei honestae labore vigilatur.
Somnus et languor, ac somno et languore
turpior malarum rerum industria invasit
animos. Cantandi, saltandi quoque, obscoena
studia effeminatos tenent: capillum frangere,
ad muliebres blanditias extenuare vocem, mollitie
corporis certare cum feminis, et immundissimis
se excolere munditiis nostrorum adolescentum
specimen est.
Hac igitur morum discrepantia,
sive mutati ne illorum sopitur assertio,
qui antiquitati praeferendos vel comparando
adstruunt esse modernos. Contra quos etiam
adduci, quam recitat
Libro.
Vetustas quidam ait, nobis semper, si
sapimus, adoranda est. Illa quippe secula sunt,
quae hoc Imperium
(
vel sanguine,
vel sudore nobis pepererunt, quod non nisi
virtutum faceret ubertas. Sed quod fatendum
est, in illa virtutum abundatia vitiis quoque
illa aetas non caruit. Divitiae autem, ut ait
Titus
, avaritiam induxerunt et luxum.
CAP. L
De
Michaële Scotto
Astronomo
.
agnoscitur, imperante juniore scilicet
se moriturum, lapillo certi ponderis parvi
excogitavit novam capitis armaturam, quae vulgo
cerebrerium
sive
cerobotarium
appellatur, qua
jugiter caput munitum habebat. Quadam autem
die dum in Ecclesia hora sacrificii in ostensione
videlice sive elevatione Dominici Corpori
caput ea munitione pro reverentia solita exuisset,
lapillus fatalis in caput ejus decidit, atque
illud sauciavit pusillum. Quo bilance pensato,
et tanti ponderis invento, quanti timebat, certus
mortis disposuit rebus suis, eoque vulnere
post modicum fati legem implevit. Ejus igitur
occasu, modo, quo dictum est, praecognito, verificatum
in eo cernitur verbum
disertissimi Historiographi, qui ait:
Fatum homines
evitare non possunt, etiamsi praeviderint.
Edidit enim versus, quibus quarumdam
Urbium
CAP. LI.
De obsidione
Ferrariae
et ejus deditione.
Anno Domini MCCXL.
Longo Legatus in
Papa constitutus, ut Imperatoris et fautorum
ejus obviaret conatibus, nec non et Dux
ac
Estensi
Imperator
spretis eodem
Bonifacii, cum
de
autem in obsidione a Calendis Februarii
usque ad Calendas Junii.
Urbis alia suberat causa. Nam quum
Veneti navi una lunga discurrerent per ora
quibus mare ingreditur, et prohiberent naves
peregrinas cum mercibus
ab Imperatore datorum, et fere universae
plebis Civitatis ejusdem, eam tutabatur. Diu
impugnationibus, maxime navalibus, et machinis
actum est. Nullae erant in Civitate Balistae.
Plures ex potentibus Civitatis animo clam a
ad hostes desciverant. Persuasum fuit
arctari. Neutrum fieri voluit: erat enim vir
quasi octogenarius, prudens in rebus. Erat quoque
in ea Civitate vir ab eo secundus potentia
hostibus promissa sunt plurima. Quoniam si pax
fieret, ipse utriusque factionis favore fultus praestaret
ceteris. His fidem adhibens ait
se prorsus pacis frui velle, ne fruges instantis
anni perderet, et ut parvum praesidium, quod
in oppidulo sui ruris locaverat, servaret incolume.
Cui ait
Ego siquidem pacem
praeopto maturam; sed non eam, qua hostes nobis
superiores, freti tot praesidiis inimicissimis
nobis, hac Urbe eo animo potiantur, ut se victores
putantes, audeant impune quaecumque ira,
odium, et libido suaserit perpetranda. Ceterum
si concives exules viribus nobis pares admitte
rentur
intus moenia, mihi non essent timori.
Tunc ille, qui a
erat, maxima clientela, illectus pollicitis
multis ab iis, quorum intereat, ut voti compotes
essent, montes aureos polliceri;
Volo
, inquit,
omnino hanc Civitatem pace gaudere
. Cui
Si hanc pacem praeoptas, abnuere
profeco nequeo: nam hostes potentissimi sunt
extra moenia. Plurimi quoque civium intus cohabitantium
hostibus animo favent. Tu qui hactenus
propugnator fuisti, nunc deficis. Fiat
igitur, sicut optas. Verum hoc scito, quod hujus
pacis gladio mihi genitalia, tibi vero nares abscindis.
Ego quidem genitalibus abscissis
operimentum honeste praetendam. Tu vero faciei
deformationem naso resecto velare non poteris.
Acto igitur de pace,
data fide reditus. De pace non concordatur.
Rediit ille in Civitatem. Tunc obsidentes
inter se ajunt:
Imprudenter egimus; retinendus
erat vir iste. Agatur denuo, et quaecumque petit,
promittantur. Pollicitis res nostrae non pereant.
Conveniatur iterum, nec dimittatur, nisi
nobis pateat Urbis ingressus
. Quum horum persuasor
esset
Sedis Legatus, quae contra Deum, et bonos
mores, ac jus gentium erant,
Marchio scelus abhorrens, irritam fidem facere
recusabat. Cui nihilominus Legatus in fraudis
conceptum totus exaestuans, consulebat, ac persuadebat
instanter, ut juramenti fide, ac honesto
calcato, quod utile sibi foret, amplecteretur,
ut solum posset urbe potiri,
dumtaxat excluso. Vocatus itaque iterato
fide ut prius data, ad dolosae pacis
compositionem in castra. Accessit. Quae petiit,
promittuntur. Firmantur promissa. Pactum fuit,
ut
conditionibus aequis, nec quidquam injuriae
cuiquam fieret: sed utraque pars aequa pace
conviverent. Secundum igitur pacta Legatus,
Dux
Marchio cum omni comitatu castrorum se cum
ejus petunt directe, ut fidem servare viderentur,
qua promiserant eum incolumem in domum
suam traducere et servare. Tamdem a cunctis
in aula discumbitur. Vinum de more miscetur.
Fit aliquandiu sermo festivus ac jucundus. Mox
surgit, orat, auditur.
multis accusat. Quo finem verbis dante, surgit
Tunc multi iterum iterumque pedibus strepere
incoeperunt, ne posset audiri. Quod ut
vidit, animo aeger et radibus, certus
de eo, quod sibi futurum suspicatus fuerat, locum
sessioni petit. Tunc omnes subsellia et aulam
deserunt. Secum
flumen
traduxere
ubi terminum vitae dedit.
Civitate remansit. Sed quum post paucos dies
consiliis secretis non admitteretur, animo tabuit.
Ruri tamdem relegatus, inde metu necis
abscessit. Ceteri ejus factionis consortes consternati
diffugiunt. Quidam noctibus impetuntur.
Non solum autem
consumsit, verum omnis ejus prosapia usque
in praesentem diem natali solo privatur. Haec
autem contigerunt suasu Apostolicae Sedis Legati
Urbem
lapid grandinis, in quo erat Crux et imago
Salvatoris expressa, desuper quo literis aureis
scriptum
Jesus Nazarenus Rex
Judaeorum
; et
cecidit in
aqua in qua liquefacus est lapis, inunxerunt
Monachi oculos cujusdam Fratris semicoeci, qui
statim clare vidit.
CAP. LII.
De
Leone
Archiepiscopo
Mediolanensi
.
sedere coepit, mansitque in Archiepiscopatu
Annis XVI. mensibus IV. Hic fuit ex prosapia
Valvasorum de
et de Ordine Minorum ad Archiepiscopatum
assumtus. Toto tempore animosus et
optimus sermocinator, libertatis et nobilitatis
custos; sepultus est in
de
CAP. LIII.
De destructione
Hungariae.
Anno Domini MCCXLII. gens
occupatis
subactis, in duo agmina se dividentes,
bello cum ipsis habito frater Regis
Dux
Nobilis Dux
Reliquum vero vulgus tam in viris, quam mulieribus,
quos invenire potuerunt, in ore gladii
exterminantes, sic Terras illas, maxime
redegerunt in solitudinem, ut prae fame
valida matres puerorum suorum carnibus vescerentur,
et plerique pulvere cujusdam montis
pro farina uterentur.
CAP. LIV.
De puero mirabili.
Anno Domini MCCXLVII. inter
et
quae dicitur
barbam, caput, capillos, pecten, et virilia ad
modum hominis trigenarii, et vixit circiter duos
annos. Anno sequenti fuit
terraemotus.
notes alpha
notes int