Pergamene Potenza - Fondo Fusco

date

1445 novembre 5

title

Instrumentum venditionis di Andrea de Balba, di Potenza, a favore dell'arciprete Giovanni Quattrocchi

summary

Andrea de Balba, di Potenza, vende alcune terre site nel tenimento di Potenza, precisamente nel luogo denominato Gallitello, nella contrada detta la Noce de Iacobo de Amore, nella contrada Scarrone, nella contrata detta lo Vallone a lo Pissulo, nella contrada chiamata li Cassinali, le terre che furono del defunto Antonio de Lactis, quelle che furono del magister Angelo Migliarino, e le terre di Sant’Onofrio, a Giovanni Quattrocchi, arciprete e procuratore della chiesta di San Michele, nonché a Pascarello Pagano, procuratore del convento di San Francesco di Potenza, e a frate Vito Pagano, guardiano del predetto convento, per il prezzo di sette once.

bibliography

  • BSNSP, Diplomatico, pergamene fondo Fusco 25, Potenza, segn. 10-BB-I-46 [A].
  • ASNa, Regia Camera della Sommaria, Diversi, 1a numerazione, Volume di istrumenti, cc. 149r-152v, n. 53.
  • FORTUNATO, Badie, feudi e baroni della valle di Vitalba, vol. III, Cartulario e Codice Potentino, p. 347 (regesto)

phyDesc

Pergamena (mm 295x480) in mediocre stato di conservazione. Copiose infiltrazioni di umidità hanno causato la putrefazione e la caduta di un lembo di pergamena nell’angolo in alto a destra della pergamena. Le stesse hanno macchie brune di lieve entità sparse su tutta la membrana, più scure sulla parte inferiore.

teibody

† In nomine domini nostri Iesu Cristi, amen. Anno a nativitate ipsius millesimo quatrigentesimo quatragesimo quinto, regnante serenissimo et illustrissimo domino nostro domino Alfonso, Dey gratia Aragonum, Scicilie citra et ultra Farum rege, Valencie, Ungarie, Ierusalem, Mayoricarum, Sardinie et Corsice, comite Barchinone, duce Athenarum et Neopatrie ac etiam comite Rossilionis et Ceritanie, regnorum vero eius huius regni citra Farum anno undecimo, feliciter, amen, die quinto mensis novembris, none indictionis, apud civitatem Potencie.

Nos Iacobus de Bono Iohanne de eadem civitate ipsiusque civitatis annalis iudex pro predicto presenti anno dicte none indictionis, Rogerius de Lauro de terra Athene, incola seu habitator civitatis nominate, puplicus ubilibet per totum regnum Scicilie reginali auctoritate notarius et testes subscripti, viri quidem licterati et inlicterati, ad hoc specialiter vocati et rogati presenti scripto puplico vendicionis instrumento fatemur, declaramus, notumfacimus atque testamur quod eodem predicto die in nostri presencia constitutus Andreas de Balba de eadem civitate Potencie asseruit coram nobis se ipsum habere, tenere et possidere iuste, realiter et rationabiliter, iusto titulo et bona fide, pacifice et quiete, pleno iure, tamquam verum dominum et patronem subscriptas terras sitas et positas in tenimento eiusdem civitatis Potencie in subscriptis locis eorum finibus limitatas et designatas, ut dixit, et retulit, videlicet petium unum terre situm et positum in dicto tenimento civitatis eiusdem in loco ubi dicitur Gallitello, designatum a superiori parte iuxta terras ecclesie Sancte Trinitatis, a superiori parte limite comuni mediante, ab inferiori parte iuxta terras Sancti Girardi eiusdem civitatis, limite comuni mediante, ab uno latere iuxta terras Sancti Laurentii de eadem civitate et alios fines. Item petium unum aliud terre situm et positum in eodem tenimento in contrata ubi dicitur la Noce de Iacobo de Amore, confinatum a superiori parte iuxta terras ecclesie Sancte Trinitatis de eadem civitate, iuxta terras Petrucii de Ansia , limite comuni mediante, ab inferiori parte iuxta vallonem Iacobi de Amore, iuxta terras dopni Iohannis de Quatuor Oculis archipresbiteri Sancti Michaelis de Potencia, quas tenet in beneficium, limite comuni mediante, et alios fines. Item petium unum aliud terre situm in eodem tenimento in contrata Scarroni, limitatum iuxta terras ecclesie Sancte Trinitatis, limite comuni mediante, ab inferiori parte iuxta viam puplicam, et alios confines siqui sunt. Item petium unum aliud terre situm in eodem tenimento in contrata ubi dicitur lo Vallone a lo Pissulo, confinatum ab uno latere iuxta terras ecclesie Sancti Michaelis et ab alio latere iuxta terras ecclesie Sancti Laurentii de eadem civitate et alios fines. Item terram unam aliam sitam et positam in eodem tenimento in contrata ubi dicitur li Cassinali, confinatam ab uno latere iuxta terras prefate ecclesie Sancti Michaelis, mediante quodam vallono et in capite limite comuni, ab inferiori parte iuxta vallonem Antonii de Lacte et alios fines. Item terras alias que fuerunt condam Antonii de Lacte, confinatas a superiori parte iuxta terras eiusdem ecclesie Sancti Michaelis et iuxta terras ecclesie Sancti Francisci de Potencia. Item certas alias terras que fuerunt condam magistri Angeli Migliarani, confinatas a superiori parte iuxta terras Sancti Michaelis dicte civitatis, iuxta terras Sancti Honufrii de dicta civitate, iuxta terras notarii Thomasii Strambi, iuxta vallonem Tore et iuxta viam qua ytur ad terram Titi et alios fines, ac cum omnibus iuribus et pertinentiis eorundem dictis terris pertinentibus quoquomodo, francas, liberas et exemptas ab omni et a qualibet venditione, alienatione, ypothegatione, debito, legato et obligatione, censu, redditu, angaria et perangaria a prestacione quacumque realis et personalis ac nexu quocumque et nemini fore venditas, obligatas, ypothegatas seu pignori positas tacite vel expresse. Idcircho sicud eidem Andree melius visum fuit, non vi, non dolo vel metu cohactus ad id vel aliter circumventus, sed eius mera, libera, gratuyta et spontanea voluntate, palam, pure, puplice et bona fide, sine aliquo colludio et vicio pravitatis a presenti die vendidit, alienavit et ex ipsa venditionis et alienationis causa traddidit et assignavit, iure proprio et imperpetuum, dompno Iohanni de Quatuor Oculis de eadem civitate Potencie, archipresbitero et procuratori ecclesie Sancti Michaelis loco et vice ipsius ecclesie prelibate, et Pascharello Pagano, procuratori, ut dixit, ecclesie Sancti Francisci de dicta civitate, et fratri Vito Pagano , guardiano conventus ipsius ecclesie Sancti Francisci, etiam loco et vice ipsius ecclesie Sancti Francisci, ibidem presentibus, ementibus et recipientibus loco et vice prefatarum ecclesiarum supradictas terras pro comuni et indiviso predictis membris, iuribus, loco et finibus limitatas et etiam omnes alias terras dicti Andree ubique locorum sistentes in eodem tenimento civitatis Potencie, ad dominium dicti Andree sistentes etiam dictis emptoribus prefatus venditor assignavit, ut supra, et prefatus venditor prefatos emptores in corporalem poxexionem omnium supradictarum terrarum et aliarum ubique locorum sistentium in corporalem poxexionem per fustem induxit coram nobis ad verum dominium prefatarum ecclesiarum et proprietatem ad semper habendum, tenendum, possidendum, vendendum, donandum, permutandum, nec non et quocumque modo voluerint dicte ecclesie alienandum, cum viis eorum ad ipsas terras intrandi atque exeundi ac cum omnibus iuribus et pertinentiis eorumdem eis pertinentibus quovis modo. Pro qua quidem vendicione et alienacione, dictus venditor coram nobis confexus fuit et contentum se vocavit se recepisse et manualiter habuisse a prefatis emptoribus, nomine precii in carlenis argenti sexaginta per unciam et duobus pro tareno quolibet computatis, usualis pecunie Regni huius, uncias septem ponderis generalis, totum silicet precium vendicionis ipsius. Promictens dictus venditor per se suosque heredes dictis emptoribus procuratoribus dictarum ecclesiarum et subcessive futuris loco et vice, ut supra dicitur, prenominatarum ecclesiarum, stipulantibus, litem, controversiam vel questionem aliquam de omnibus supradictis terris ullo umquam tempore non inferre, nec inferenti consentire vel absentire, sed dictam vendicionem et omnia et singula supradicta et infrascripta firmam et firma ac ratam ac rata habere, tenere et numquam contrafacere vel venire per se suosque heredes aud aliquos quovis modo, in iudicio vel extra iudicium, de iure vel de facto, modo, ingenio seu tractatu, sed dictas terras dictis ecclesiis ab omni homine et persona quacumque legitime defendere, guarentire, disbrigare et de evictione teneri, sub pena et ad penam dupli precii supradicti, medietate ipsius pene regie curie vel alteri curie ubi exinde facta fuerit reclamatio seu querela, et altera medietate dictis emptoribus vice ipsarum ecclesiarum et subcessive futuris persolvenda, me predicto notario tamquam persona puplica pro parte dicte curie et dictis emptoribus a prefato venditore sollepniter stipulanti penam ipsam, qua commissa vel non commissa, exhacta vel non exhacta seu gratiose remissa, presens nichilominus instrumentum cum omnibus que in se continet in suo semper robore et efficacia perseveret, cum refectione omnium dapnorum, interesse et expensarum litis et extra litem que fierent propterea quoquomodo, de quibus stari et credi debeat assertioni cum iuramento dictorum emptorum et subcessorum eorundem, nulla alia probatione quesita. Et renunciavit super hiis dictus venditor voluntarie et expresse pro cautela dictorum emptorum et subcessorum eorundem exceptioni doli mali, vis, metus et in factum, presentis non sic celebrati contractus, exceptioni deceptionis et fraudis reique predicto modo non geste vel aliter habite, quam superius continetur et est expressum, exceptioni non numerate pecunie, non solute, non habite et non recepte ac non boni argenti, legi ressissorie qua deceptis ultra dimidia iusti precii subvenitur, et generaliter omnibus aliis auxiliis et beneficiis omnium iurium atque legum et specialiter iuri dicenti generalem renunciationem non valere et iuri per quod cavetur quod dicto iuri renunciari non potest, quibus suffragantibus dicta venditio predictaque omnia possent in aliquo minui vel infringi. Pro quibus omnibus actendendis et inviolabiliter observandis et quod predicta omnia vera sunt, dictus venditor prefatis emptoribus corporaliter manu tacta prestitit ad sancta Dei evangelia iuramentum. Et voluerunt partes ipse quod de predictis omnibus conficere deberemus duo puplica instrumenta consimilia idem continencia, unum videlicet pro cautela dicte ecclesie Sancti Michaelis de civitate predicta et aliud pro cautela ecclesie prelibate Sancti Francisci in eorum certitudinem et perpetuam cautelam, actum etiam inter contrahentes prefatos quod si in presenti instrumento aliqua iuris clausula deficeret per quam posset in aliquo minui vel infringi, tacite et expresse intelligatur et totiens refici possit, quotiens opus fuerit ad conscilium sapientis, veritatis tamen substancia non mutata. Unde ad futuram memoriam et prefatarum ecclesiarum perpetuam cautelam, factum est exinde presens puplicum instrumentum per manus mei predicti notarii, signo meo solito signatum, mei qui supra iudicis et nostrum predictorum testium subscriptorum subscriptionibus roboratum.

Ansia, oggi Anzi (Potenza). Frate Vito Pagano risulta già guardiano del convento di San Francesco di Potenza in un contratto del 20 maggio 1425 relativo alla donazione fatta a favore del convento da Gaspare de Inganulo di una terra sita a Potenza nel luogo denominato Sancta Maria de Belliemma (sic, si intenda Betlemme) e lo patro de Sancto Martino, della metà di un vignale nella contrada Tre Galli e di un orto luogo chiamato la Fontana de la Prella, assegnati per poter dotare la cappella di San Giacomo, edificata da Gaspare nel predetto convento, e potervi celebrare messe cantate nel giorno dell'Annunciazione e il 25 luglio, giorno della festa di San Giacomo (ASPz, fondo San Francesco, perg. n. 29). L'anno seguente frate Pitrello è guardiano noviter institutum del convento, mentre frate Vito è vicario del ministro della provincia di Terra di Lavoro (ivi, perg. 32). Alla data del 5 dicembre 1466 egli, certamente in età molto avanzata, è ancora frate del convento di Potenza, mentre il guardiano è Domenico di Saponara. Il convento di San Francesco necessitava di riparazioni e i frati decidono di vendere un vignale di poca utilità per avere denaro necessario per affrontare la spesa. Dopo i pubblici incanti, il vignale è venduto ai procuratori del clero della chiesa della Trinità (ASPz, fondo Trinità, perg. n. 19). Così A. La parola è su rasura.

Quod scripsi ego predictus Rogerius de Lauro puplicus ut supra notarius, qui premissis omnibus vocatus et rogatus interfui ipsumque meo solito et consueto signo signavi. Superius autem in vicesimo octavo virgulo ubi legitur «sistentes» abrasum et emendatum est per me prefatum notarium non vicio, set errore, quia inscribendo erravi, unde pro autentico habeatur. (SN) Rogerius † Ego Iacobus de Bono Iohanne annalis iudes qui supra. † Ego Rogerius de Stella ad omnia et singula suprascripta testis interfui. † Signum crucis proprie manus subdiaconi Angelilli Cusstantis testis ydiote interfuit et scribere nescientis. † Signum crucis proprie manus Philippi de Grippo testis ydiote interfuit et scribere nescientis. Signum crucis proprie manus Ursii de Abriola testis ydiote interfuit et scribere nescientis. † Signum crucis proprie manus Iuliani de Magliano testis ydiote interfuit et scribere nescientis. † Signum crucis proprie manus Lionecti de Tarallo testis ydiote interfuit et scribere nescientis. † Ego Antonius Matheus Cirelli de Venusio testis interfui.

La sottoscrizione di Urso di Abriola, vergata dal notaio essendo egli testimone analfabeta, si ritrova in un contratto di vendita rogato il 2 dicembre 1468 con il quale Nicola Vecchio vende a Giacomo Centomani, procuratore del convento di San Francesco di Potenza, una terra posta nel luogo detto Canale (ASPz, fondo San Francesco, perg. n. 70; cfr. FORTUNATO, Badie, feudi e baroni della valle di Vitalba, vol. III, Cartulario e Codice Potentino, p. 351). Così A.

notes alpha

    notes int