Documenti medievali di Potenza tràditi nel volume della Sommaria

date

1451-08-26

title

151. Litterae unionis, annexionis et incorporationis

summary

Antonio vescovo di Potenza, preso atto del fatto che la cappella intitolata alla Visitazione di S. Elisabetta o della Beata Maria Vergine, sita in maiori ecclesia Potentina è priva di proventi o redditi, talché non è possibile garantire la celebrazione dei divini uffizi, forte del consenso del capitolo riunito in sacrestia, annette, unisce e incorpora a detta cappella, nella misura dei due terzi, i diritti e le pertinenze derivanti dalle seguenti proprietà beneficiali, vacanti in seguito a libera rassegnazione dell’incarico da parte dell’ultimo rettore, Nicola Martini di Potenza: la chiesa di S. Teodoro in tenimento castri Balii ‹ovvero Vaglio›; la chiesa di S. Thoma in contrada Tiera; l’isca beneficiale posta a Sancti Moncii ‹ovvero Roncii›, nei pressi di un mulino; l’isca posta nei pressi del fiume Barci ‹ovvero Basento?›; una casa nella parrocchia di S. Gerardo; stabilisce inoltre che l’ulteriore terzo derivante dai redditi di tali cappelle, ische e casa sia unito, annesso e incorporato alla chiesa parrocchiale di S. Michele, per ovviare alla sua indigenza. L’annessione avviene in seguito a investitura per anulum di Costantino de Anatrono e Gaspare de Vineola, presbiteri e procuratori della cappella della Visitazione, nonché di Angelo Nicolai Grossi, arciprete di S. Michele, da parte del presule potentino, mentre l’immissione nel possesso corporale è affidata a Nicola Zappa, arciprete della Ss. Trinità, a ciò deputato da parte del presule Antonio. Dopo l’escatocollo, il vescovo di Potenza Antonio dichiara di voler aggiungere i seguenti possessi a quelli già annessi alla cappella della Visitazione, vale a dire: un’isca ultra flumen magnum; un pezzo di terra al vallone Pissitelli; un pezzo di terra a la valle de Iapiro; un orto a la valle de li Salici.

bibliography

  • Inserto in doc. n. 153, ASNa, Regia Camera della Sommaria, Diversi, 1a numerazione, Dip. Somm., I, 309, n. 4bis, cc. 85v-88r, n. 29 [S].

teibody

Antonius Dei et apostolice Sedis gratia episcopus Potentinus, universis presentes licteras inspecturis, tam presentibus quam futuris, salutem in Domino.

Antonio (Angeli), 1450-1463; Gams, Series epicoporum, p. 914 e p. 891; Eubel, Hierarchia catholica, II, p. 218; «napoletano, dottore in legge, consigliere regio, già canonico e vicario generale di Napoli e vescovo di Lucera, fu trasferito a Potenza l’11 luglio 1450; morì nel 1463 circa»: Colangelo, Cronotassi dei vescovi, p. 231. Rendina lo descrive come «tanto affetto» alla chiesa potentina, alla quale donò: un «bacolo pastorale d’argento indorato con molte figure di rilievo [...] si asserisce essere tredici libre di peso. Dieci borse di seta ed oro con testate, una tazza d’argento di una libra, un paio di ampolline d’argento, una navicella d’argento per l’incenzo, una croce piccola d’argento, un pontificale miniato in bergameno assai vago, con lettere d’oro; [...] un piviale grande lavorato in perle, mistre, sandali, coppe d’argento con patene, un vaso di rame cipro per l’olio santo ed altre molte cose che si tralasciano»; al presule Antonio Angeli, inoltre, si deve – stando a Rendina - «la lodevole costumanza» di celebrare una volta al mese l’officio di S. Gerardo con rito doppio (Rendina, Istoria della città di Potenza cit., ediz. Abbondanza, pp. 279-280, ediz Villani-Mariano-Caserta, p. 286).

Significamus vobis quod in nostri mayori ecclesia Potentina est quedam cappella sub vocabulo Visitationis Sancte Elisabeth seu Virginis non , que est expers proventuum et reddituum et bonorum tam mobilium quam stabilium propterque cultus divinus enervatur et spiritualia sine temporalibus diu esse non possunt. Propterea considerantes quod in domo Dei debent divina officia et misse celebrari, ideo cum venerabili capitulo dicte nostre ecclesie congregato ad sonum campanelle in sacrestia predicte ecclesie, in qua sacrestia solemus omnia negotia tam spiritualia quam temporalia pertractare, de voluntate et consensu dicti nostri capituli ibidem presentis et consentientis, ecclesiam sancti Theodorii in tenimento castri Balii et ecclesiam Sancti Thom(e), sitam et positam in contrata There et yscham beneficialem sitam et positam in parte S(anc)ti Moncii iuxta molendinum fratris Mirti et yscham unam aliam sitam et positam iuxta flumen Barci, per quod itur ad montem Calvellum nostre Potentine diocesis, nec non domum unam beneficialem sitam et positam intus civitatem Potentie in parochia S(anc)ti Gerardi iuxta domum dicte ecclesie S(anc)ti Gerardi muro comuni mediante, que predia et domus sunt beneficiales et vacant ad presens per renuntiationem et liberam assignationem sponte factam coram iudice, notario et testibus in numero oportuno per venerabilem virum dopnum Nicolai ‹sic› Martini de Potentia, ultimum immediatum rectorem // (c. 86v) et beneficiatum predictarum ecclesiarum, yscharum et domus predictarum beneficialium et per nos admissam, quar(e) ecclesiarum et yscharum collatio, provisio et omnimoda dispositio ad nos spectare et pertinere dignoscitur pleno iure, cum omnibus iuribus et pertinentiis suis unimus, annectimus et incorporamus dicte cappelle Visitationis site et posite ut supra et et(iam) presbiteris predicte nostre ecclesie itaque fructus predictarum cappellarum et yscharum et domus predicte pro duabus partibus debeant esse predicte cappelle Visitationis; tertiam partem annectimus, unimus et incorporamus parrocchiali ecclesie Sancti Michaelis, eius archipresbitero et presbiteris, constito nobis de indigentia predicte ecclesie Sancti Michaelis et de cultu et offitio divino quos predicti archipresbiter et presbiteri in predicta parrocchiali ecclesia prestiterunt et ad presens prestant et in futurum verisimiliter prestabunt, dante Domino; ideo volumus quod ex nunc in antea predicte cappelle et ysche et domus cum iuribus et pertinentiis suis omnibus incorporate et unite annexeque predictis cappelle Visitationis Beate Marie et ecclesie Sancti Michaelis supradictis sint modo et forma superius annotatis, investientes propterea de dictis cappellis et yschis ac domo beneficialibus, premisso modo vacantibus et per nos cum assensu dicti nostri capituli unitis dicte cappelle Visitationis et parrocchiali ecclesie Sancti Michaelis, domnum Constantinum de Anatrono et domnum Gasparem de Vineola, presbiteros et procuratores predicte cappelle, nec non domnum Angelum Nicolai Grossi, presbiterorum et procuratorum predicte parrocchialis ecclesie Sancti Michaelis per nostrum anulum presentialiter de ecclesiis ipsis et domo prelibata, cum omnibus iuribus et pertinentiis suis, modo et forma prescriptis. Commictentesque nichilhominus et mandantes dilecto nobis in Christo dopno Nicolao Zappe archipresbitero parrocchalis // (c. 87r) ecclesie Sancte Trinitatis civitatis Potentie quat(inu)s ipse dictos procuratores predicte cappelle Visitationis et procuratorem dicte ecclesie Sancti Michaelis dictarum cappelle et ecclesie parrochialis Sancti Michaelis, autoritate nostra et vigore presentium dicte unionis, incorporationis et annexionis in corporalem poxessionem seu quasi dictarum ecclesiarum, yscharum et domus iuriumque et pertinentiarum ipsarum ponat et inducat et defendat inductos ipsasque cappellas, yschas et domum faciat tenere et possidere ac de iuribus et fructibus, redditibus et proventibus dictarum ecclesiarum, yscharum et domus dictos procuratores qua supra nomine integre et plenarie responderi, contradictores et rebelles quoslibet per censuram ecclesiasticam et alia iuris remedia cohercendo, iuribus nostris et nostre mayoris ecclesie Potentine ac ulterius cuiuscumque in omnibus et per omnia semper salvis et et(iam) expressis reservatis. Nos vero cum consensu expresso et voluntate dicti nostri venerabilis capituli, autoritate ordinaria qua fungimur ratamque ratam et firmam habentes et tenentes dictam unionem et incorporationem dictarum ecclesiarum, yscharum et domus omni tempore ac promictentes illam non revocare, nec contravenire quovis modo, de iure vel de facto, in cuius rei testimonium singulorum certitudinem et plenam fidem presentes nostras licteras in forma puplici instrumenti facti per manus nobilis viri notarii Rogerii de Lau(r)o puplici per totum regnum citra farum et nobilis viri Mariani de Inganulo annalis iudicis civitatis Potentie presentis anni quartedecime indictionis mandavimus atque fecimus, nostrique et dicti nostri venerabilis capituli pontificalis sigilli appensione munitas.

Così S per Marie (vedi in seguito) Così S per cum Così S per Roncii Così S per fratrum Minorum Così S per ? magnum Così S per resignationem Così S per beneficiarium Così S per archipresbyterum et procuratorem Così S per? gratam

Data Potentie in predicta sacrestia sub anno Domini millesimo quadrigentesimo quinquagesimo primo, die 26 mensis augusti, quartedecime indictionis, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri Nicolai divina providentia pape quinti anno vero eius anno tertio. Etiam unimus, subiungentes annectimus et // (c. 87v) dicte cappelle Visitationis ac et(iam) presbiteris predicte nostre ecclesie modo et forma ut supra infrascriptas poxessiones, videlicet: yscham unam iuxta flumen magnum a superiori parte, iuxta terras ecclesie Sancti Michaelis mediante aquale et limite ab inferiori parte, iuxta viam qua itur ad montem Calvellum; item petium alium terre iuxta vallonem Pissitelli a superiori parte et duabus lateribus, iuxta terras dicte ecclesie Sancti Michaelis limite mediante; item petium aliud terre ubi dicitur la Valle de Iapiro confinatum ab una parte iuxta terram Sancti Laurentii limite mediante, ab alia parte iuxta terram Sancti Lazari limite mediante et alios fines; item ortum unum in loco ubi dicitur la Valle de li Salici, confinatum iuxta viam qua itur ad flumen et alios fines. Data ut supra de mandato domini supradicti episcopi notarius Rogerius scripsit. Ego Marianus de Inganulo annalis iudex et me subscripsi Ego domnus Iacobus archipresbiter Rote testis interfui Ego dopnus Ioannes Paritarius canonicus Potentinus predicta fateor Signum crucis proprie manus Iohannis de Fagione scribere nescientis testis interfuit

Così S per Roti

notes alpha

    notes int