Documenti medievali di Potenza tràditi nel volume della Sommaria

date

1354-08-31

title

54. Instrumentum assignationis dotis da parte di Margherita de Madio in favore di Sandrullo Curiale de Cilento

summary

Margherita de Madio, figlia del fu Angelo de Madio di Potenza, iure Romano vivens, in occasione delle nozze contratte, dinanzi alla chiesa e con benedizione sacerdotale, con Sandrullo Curiale de Cilento, gli consegna la propria dote, che consiste nella somma di trenta once di carlini d’argento e in alcuni beni stabili, del valore di settantanove once; segnatamente: due case nella parrocchia di S. Gerardo; una vigna in contrada Podii de Episcopo; un orto sotto le mura della città di Potenza; nonché appezzamenti di terreno ubicati nelle contrade Tiera, Capuana, Margine e Matina de Rivisco. Contestualmente, i due coniugi addivengono ai seguenti accordi: in caso di premorienza di Margherita (senza figli in comune), Sandrullo avrà diritto alla metà delle trenta once e alla metà dei beni stabili dotali, mentre la restante metà dovrà essere restituita ai parenti più prossimi di Margherita; qualora a premorire sia Sandrullo (del pari in assenza di figli comuni) Margherita potrà rientrare nel possesso della propria dote in integro (sia del denaro, sia dei beni stabili), nonché avrà diritto al dotarium propter nuptias, che ammonta alla somma di cinquantaquattro once e quindici tarì. In caso di scioglimento del matrimonio, Sandrullo sarà tenuto a restituire tutta la dote alla predetta Margherita, unitamente al dotario.

bibliography

  • ASNa, Regia Camera della Sommaria, Diversi, 1a numerazione, Dip. Somm., I, 309, n. 4bis, cc. 50v-53v, n. 14 [S].
  • Originale: Napoli, Biblioteca della Società Napoletana di Storia Patria, Diplomatico, Pergamene del Fondo Fusco, (25-Potenza), segn. 10 BB I n. 19 [A].
  • Pedìo, Cod. dipl. pot., pp. 147 n. XIX; Id., Cod. e cart. Potentino, pp. 335-336; Id., Cartulario della Basilicata, III, p. 98; Rendina, Istoria della città di Potenza, ediz. Abbondanza, pp. 266; ediz. Villani-Mariano-Caserta, p. 270 (dove il nubendo è detto Landruzzo); Scalise, La diocesi potentina nel Medioevo: riflessioni su vescovi e patrimonio del clero, pp. 74, 87.

teibody

(c. 50v) Anno Domini millesimo tricentesimo quinquagesimo quarto, regnantibus serenissimis dominis domino nostro Ludovico et ‹domina› nostra Ioanna Dei gratia Hierusalem et Sicilie rege et regina, ducatus Apuleę et principatus Capue, Provincie et Forcalquerii ac Pedimontis comitibus, regnorum vero preditti domini regis anno septimo et preditte domine regine anno duodecimo feliciter amen, die ultimo mensis augusti, settime indittionis, apud civitatem Potentie.

Nos Nicolaus notarii Andreę annalis iudex ipsius civitatis Potentie , Angelus de Gaudiano de eadem civitate puplicus ubilibet per regnum Sicilie regia ‹et reginali› autoritate notarius et subscripti testes ad hoc specialiter vocati et rogati, presenti scripto puplico notumfacimus et testamur atque fatemur quod dum predicto die nobis presentibus, videntibus et audientibus, matrimonium contraheretur et celebraretur coram facie ecclesie per verba legitima de presenti, sacerdotali benedittione interveniente et aliis sollempnitatibus observatis, que in contrahendis matrimoniis requiruntur a iure, inter nobilem virum Sandrullum Canalem de Cilento, ex parte una, et nobilem mulierem Margaritam de Madio, filiam quondam domini Angeli de Madio de preditta civitate Potentie, ex parte altera; prefata Margarita, contemplatione matrimonii supradicti, dedit, traddidit et assignavit eidem Sandrullo viro suo presenti, stipulanti et recipienti in dotem, dotis nomine et pro dote, cum pattis et conditionibus infrascriptis, pecuniam et bona stabilia subdistintas, videlicet: in carlenis argenti, // (c. 51r) sexaginta per unciam computatis, uncias triginta ponderis generalis, quas quidem uncias triginta dittus Sandrullus eodem preditto die, nobis presentibus, fuit confessus et contentus se recepisse et integraliter habuisse ac sibi solutas, numeratas et tradditas fuisse a Margarita preditta; ‹item› subscripta bona stabilia sistentia in dicta civitate Potentie ‹et eius territorio›, subscriptis locis et finibus designatas, ut dixit, videlicet: domum unam in qua habitat Robertus Laborator de Potentia, sitam in parrochia Santi Gerardi, iuxta domos quondam Ricc(ard)i de Roto, iuxta domum diaconi Martini de notario Andrea, viam puplicam et alios fines; item domum aliam in qua habitat magister Antonius barberius, sitam in eadem parrochia Santi Gerardi, iuxta domos domini Guilli de Ponsiato , iuxta vias puplicas et alios fines; item vineam unam sitam in contrata Podii de Episcopo, iuxta vineam heredum quondam Robertelli de Lacupensuli, iuxta vineam Roberti domini Provincialis et alios fines; item ortum unum situm suttus menia ditte civitatis Potentie, iuxta ortum donni Duranti Melli, iuxta ortum ecclesie Santi Teti et alios fines; item petiam unam terre sitam in contrata fluminis Tere, iuxta terras heredum quondam Robertelli de Lacupensuli et alios fines; item terras alias sitas in eadem contrata Tere, citra dictum flumen Tere supra a quodam aquali, iuxta terras ecclesie Santi Girardi, iuxta terras monasterii Santi Lazari, iuxta vallonem de Gazis et alios fines; item petiam aliam terre sitam in eadem // (c. 51v) contrata Tere, citra flumen Tere preditte, iuxta gerilia Santi Laczari, iuxta predictum flumen Tere et alios fines; item terras alias sitas in eadem contrata Tere a supraditto aquali infra, iuxta terras abbatis de Martii de Lacupensili, cantoris Potentini, que fuerunt quondam Manfredi de Calvello, iuxta terras preditti monasterii Santi Laczari, iuxta aliam terram a supraditto aquali et alios fines; item partem unius alie petie terre quam habet pro indiviso cum hered(e) quondam domini Angeli de Madio, sitam in ditta contrata Tere, ultra dittum flumen Tere, suis finibus limitatum ‹sic›; item petiam aliam terre sitam in contrata Capuani , iuxta terras eiusdem monasterii Santi Laczari, iuxta terras iudicis Nicolai de sire Pascali et alios fines; item petiam aliam terre sitam in contrata Margine, iuxta terras Riccardi de David et alios fines; item petiam terre sitam in contrata Russi , iuxta terras heredum quondam Barione de Madio, iuxta terras ecclesie Sante Marie de Santo Sepulcro de casali Potentie et alios fines; item peciamm aliam terre in contrata Matine de Rivisco, iuxta terras ecclesie Santi Gerardi, iuxta terras heredum quondam domini Angeli de Madio et alios fines; item aliam petiam terre sitam in eadem contrata Matine de Rivisco, iuxta terras diaconi Martini de notario Andrea, iuxta terras Tomasii Conti // (c. 52r) et alios fines; item petiam aliam terre sitam in eadem contrata Matine de Rivisco, iuxta terras Gabrielis de Grando , iuxta terras Iacobini ditti Zupparrio et alios fines. Extimata omnia preditta bona stabilia concorditer inter eosdem coniuges pro unciis septuaginta novem in carlenis argenti, sexaginta per unciam computatis, ita quod existimatio ipsa non faciat pretium emptionis. Que quidem omnia supraditta bona stabilia dittus Sandrullus similiter, eodem predicto die, nobis presentibus, fuit confessus et contentus se recepisse et habuisse a preditta Margarita uxore sua, dante et assignante sibi in dotem similiter dotis nomine et pro dote; renuntians dittus Sandrullus ecceptioni dote ‹sic› caute, non numerate pecunie seu assignate dotis, non ponderati et eletti argenti, ecceptioni doli mali, metus et in fattum, attioni et omni alii iuris et legum auxilio per quod posset ditta confessio retrattari; patta vero et conditiones preditte sunt hec, videlicet: quod si contingerit predittam Margaritam eidem Sandrullo viro suo premori, liberis comunibus non relittis, quod medietas dittarum unciarum triginta et bonorum stabilium predittorum revertantur ad prossimiores ditte Margarite, reliqua vero medietas ipsius pecunie et bonorum stabilium predittorum penes eundem Sandrullum debeant remanere; item si contingerit dittum Sandrullumpremori eidem Margarite uxori sue, similiter liberis comunibus non relittis, quod dicta Margarita debeat capere, percipere et // (c. 52v) habere in bonis, de bonis et ex bonis ipsius Sandrulli predittas uncias triginta in eisdem carlenis computandis ut supra, nec non et bona stabilia supraditta. Insuper ditta Margarita lucrifaciat in bonis ipsius Sandrulli in dotarium propter nuptias atque dotario uncias quinquaginta quatuor et tarenos quindecim in eisdem carlenis computandis, ut supra, et ponderis supraditti, quas uncias quinquaginta quatuor et tarenos quindecim pro preditto suo dotario, una cum predittis unciis triginta de bonis ipsius Sandrulli, ditta Margarita libere possit et debeat capere, percipere et habere. Quod dotarium fuit per predittam Margaritam, iure Romano viventem, sicut ceteri homines et mulieres de prefata civitate Potentie ab antiquo vixerunt et vivunt, ab eodem Sandrulli viro suo sollempniter et legitime stipulatum; promisitque dittus Sandrullus ac se suosque heredes sollempniter obligavit, preditte Margaritam uxori sue stipulanti ipsas promissiones et obligationes pro se et suis heredibus, quod si casus acciderit dissolutionis ditti matrimonii, restituere, resignare ac etiam solvere predittas dotes cum dotario memorato Margarite preditte; pro quibus omnibus et singulis firmiter observandis, predittus Sandrullus obligavit eidem Margarite omnia eius bona mobilia et stabilia ubicumque sistentia, habita et habenda, atto etiam et expresse conventumr inter coniuges predittos // (c. 53 r) quod pro restituendis, ut premittitur, predittis unciis triginta eidem Margarite in casu preditto, supradittus Sandrullus penes eandem Margaritam stipulantem et recipientem fideiubssores posuit infrascrittos nobiles viros, videlicet: dominum Robertum Currialem fratrem suum; Masullum Tabanum de Cilento et Thomasiusm de Fornariis, ibidem presentes et pro predittis unciis triginta restituendis sponte fideiubentes quilibet ipsorum insolidum ‹et ad quem melius› ditta Margarita seu alius pro eadem voluerit se tenere. Qui fideiubssores et eorum singuli, prius ratificationet prehabita, renuntiaverunt legi secunde, epistole divatriani autentice de duobus et iuri de primo et principali conveniendo pro fideiussoribus introdutto ‹sic›, obligaverunt se heredes bona omnia mobilia et stabilia habita vel habenda, pignorandas fore per bona eorum pignora sine decreto iudicis et autoritate pretoris, donec preditta uncia triginta eidem Margarite penitus exolvantur, reficere quam et resarcire omnia danna, expensas, incomoda et interesse si quas predittam Margaritam contingerit incurrere pro recuperandis et recolligendis unciis triginta predittis; de quibus expensis, dannis, incomodis et interesse prefati fideiubssores ex nunc prout ex tunc stare voluerunt ditto simplici et verbo Margarite predicte et heredum suorum vel alterius pro eisdem, absque alia aliqua probatione, sacramenti delatione et iudicis taxatione propterea requirendis. Insuper voluerunt et mandaverunt prefatus Sandrullus et preditti eius fideiubssores quod si // (c 53v) aliqua iuris sollempnitas in presenti instrumento deficeret, tacite intelligantur in eo et refici possit et valeat semel et pluries assensum sapientis eligendi per predittam Margaritam vel eius heredes, predittis Sandrullus et eius fideiubssoribus sive suis heredibus propterea minime requirendis, veritatis substantia non mutata. In cuius rei testimonium et ditte Margaritam, heredum seu successorum suorum cautelam fattum est de premissis per manus mei preditti notarii presens puplicum instrumentum, solito meo signo signatum et mei qui supra iudicis et subscriptorum testium subscriptionibus roboratum.

A Curialem A Guillelmi de Ponciaco A Ger(ardi) A ayrilia A Demetrii A Capuane A Rivissi A Gratiano A Ziopparri A Cabanum A Sancimus A divi Adriani A quoque A ad sensum

Quod scripsi ego idem Angelus de Gaudiano ut supra puplicus notarius qui predictis rogatus interfui et meo solito signo signavi. (SN) Ego Nicolaus de notario Andrea iudex civitatis Potentie qui supra Ego Matteus de Stampis, miles, comestabulo, civitatis Potentie comestabulus interfui Ego abas Franciscus de Madio archipresbiter Potentie interfui ‹Ego Galasius de Stampis testis sum› Ego Angelus de notario Andrea interfui Ego Antonius de Balba testis interfui Ego Bisantius de Leone testis interfui Ego subdiaconus Nicolaus de Inganulo testis sum

notes alpha

    notes int