1. Leuate in circuitu oculos uestros, arrigite filii hominum aures uestras!
Orbis scandalum, discidia gentium, generale iustitiae doleatis excidium,
exeunte nequitia a senioribus Babylonis,
qui populum hactenus regere uidebantur,
dum iudicium in amaritudinem et fructum iustitiae in abscinthium
conuerterunt.
2. Sedete, principes, et intelligite, populi, causam nostram! De
uultu Domini iudicium prodeat, et oculi uestri uideant equitatem.
3. Scimus enim, et in uirtute supremi Iudicis confidimus, quod cum apud uos pondus
et pondus, mensura et mensura fuerit, profecto modestiam et innocentiam
nostram in iudicii uestri libra preponderare uidebitis calumpniosis detrahentium
labiis et uenenosis adinuentionibus factionum.
4. Sed nec nunc primum
credimus nostram iustitiam et residentis in throno Domini prauitatem ad
publicam mundi notitiam aduenire, cum, preter agillimae famae preloquium,
quae frequenter in maximis uirginum aurium deflorat auditum, nos ipsi,
quod primitus rumor eduxerat, subsequentibus postmodum nostre serenitatis
affatibus firmaremus, qualiter iste nouus athleta, sinistris auspiciis factus
pontifex generalis, amicus noster precipuus dum in minoribus esset
ordinibus constitutus, beneficiorum omnium, quibus Imperium Christianum
sacrosanctam ditauit Ecclesiam oblitus, statim post assumptionem suam
fidem cum tempore uarians et mores cum dignitate commutans, ac habens
de publica perturbatione pruritum, in nos, supremum et unicum Ecclesiae
filium, suae malignitatis aculeos acuisset, dum occasione sumpta, quod propter
imminens scandalum euitandum, sacramento prestito et lata contra nos
excommunicationis sententia, nos ad certi temporis spatium obligauerimus
transituros, aduersa ualitudine corporis prepeditos, adiectis aliis, de quibus
in antea numquam fueramus admoniti, excusactionibus nostris contra Deum
et iustitiam omnino reiectis, excommunicationis sententia nos denuntiauit
astrictos.
5. Cui uelut in nos primitus cum nostra uoluntate prolatae cum
humilitate paruimus, absolutionis beneficium, pristina nobis incolumitate
corporis reddita, postulantes, dum nos transitum pararemus instanter. Quo
petito et iniuriose negato, in
Terrae Sanctae subsidium sub pia uoti prosecutione
transiuimus, estimantes uicarium Iesu Christi ad eius negotium
potius, quam ad conceptae maliuolentiae contra nos odium aspirare.
6. Sed is, quem sperauimus ea solummodo quae sursum sunt sapere et, uisu celestia
contemplantem, mente credidimus in celestibus habitare, subito inuentus
est homo: quinimmo per inhumanitatis opera, non solum a ueritate sepositus,
sed a qualibet humanitate discretus, dum preter impedimenta, quae
nobis in Syria
preparauit per nuntios et legatos, qui soldanum litteris suis
– quas nos captis eorum latoribus in publicum testimonium reseruamus – ne
nobis terram diuino cultui cum regni nostri Hierosolimitani iuribus redderet
munierunt, regnum nostrum
Syciliae uiolenter intrauit sumpta occasione
quod R., filius olim... ducis Spoleti,
preter conscienciam et uoluntatem
nostram, prout nos postmodum per ipsius penam expressimus, terram Ecclesiae
parabat intrare, et non prout sancti per fidem regna uicerunt, sed per
perfidiam; et periuria predicat uniuersis, etsi qui ad periurium predicatione
solummodo prouocari non poterant, prouocarentur exemplo, dum prefecti
papalis exercitus, quo terram facilius obtinerent, nos captos in
Syria manifeste
iurabant.
7. Redeuntibus tamen nobis de partibus Transmarinis, ac
iniuriam nostram propulsantibus solum, nec iuxta magnificum morem Imperii
prodeuntibus ad uindictam, per concordiae medios uerbum pacis libenter
admisimus: Romanam matrem nostram Ecclesiam ex agnitione Catholicae
fidei reperisse cognoscimus, sed patrem semper inuenimus
simulatum, dum etiam reconciliationis die, uiam nostrae consummationis
excogitans de nobis, redeundi in Ytaliam
sub inermi et domestica comitiua
nobis instantissime persuasit, occasionem fingens, ne uelut ex priori et armato
processu timoris causam nostris fidelibus prestaremus, asserens, quod
nobis omnia planissima faciebat: cuius contrarium per nuntios et litteras
suas manifestissime procurauit, prout constat testimonio plurium nostrorum
fidelium, qui tunc temporis erant omnium conscii, uelut ex eis quidam participes
et alii principes factionis.
8. Propter quod filio et principibus nostris
de Germania
omnibus ad nos uenientibus, per rebelles nostros itineribus
publicis prepeditis, ac eodem exinde filio nostro apud
Aquilegiam nauali
presidio cum summa difficultate recepto et in Theutoniam abinde destinato,
in Regnum de necessitate rediuimus, utpote quos ad coartandum rebellium
nostrorum nequitiam patris consilium uel astucia pocius miserat imparatos.
9. Vbi quodammodo respirantibus nobis et capescentibus requiem post
labores, quietis nostrae sanctissimus pater noster inuidus consiliatoris sibi
personam assumpsit, instantissime persuadens, ut contra Romanos excellentiae
nostrae deuotos et alios rebelles nostros de
Tuscia, qui iura Ecclesiae
et Imperii detinebant, procederemus audacter, de suo fauore securi, quia
nobiscum nostra et Imperii pondera participare uolebat. Et sic ad multam
eius instantiam Romanos, qui tunc temporis Viterbium impugnabant, in
fauorem Ecclesiae nos oportuit diffidare, eodem mittente litteras latenter ad
Vrbem, quod hoc preter
suam conscientiam et mandatum faceramus in
odium Romanorum.
10. Et cum interim quadam proditione suborta oportuisset
nos necessario conferre Messanam,
ut factionis inchoatae, principiis
obstaremus, ista solummodo occasione pretenta, quod tam nobilem nostram
Syciliae insulam noluimus
amittere, nobis irrequisitis et omnino contemptis,
contra communem opinionem huiusmodi gentium, quos belli socios et participes
statuit non relinqui, fedus iniens cum Romanis, per nos ad mandatum
eius, ut diximus, diffidatis, non attento, quod nos, sub dubia uitae et honoris
nostri fortuna, inter rebelles ac seditiosos ipsos remanentes inermes, copiosam
et strenuam militiam armatorum, in eius subsidium miseramus,
quamquam personaliter nequiuerimus interesse.
11. Adhuc tamen conscientiae
nostrae fidelis integritas et pura deuotio, quam ad matrem nostram
sacrosanctam Romanam Ecclesiam habebamus, nouercalia deliramenta
patris agnoscere non sinebant, quin quod erat iustitiae, crimini imputantes,
satisfactionis nostrae causam in nouercantis patris arbitrio poneremus, qui
tanto nobis uice qualibet illudebat acerbius, quanto constantius uberioris
spem arbitrii promittebat.
12. Medio itaque tempore, dum in negotio Ytaliae
per papam ad honorem Imperii componendo ex preteritorum coniectura
discriminum, nulla spes nobis remansisset in posterum uel exilis, ac prosecutionem
eamdem oportuno tempore seruaremus, expectationibus nostris
repente credidimus arrisisse fortunam, reiterata discordia inter Ecclesiam
et Romanos, in qua sic magnifice thesauros nostros effudimus et personam,
quod omnem omnino conscienciae prauae rubiginem de maliuolencium
cordibus credidimus eruisse.
13. Hiis etiam omnibus non contenti, ut de
nobis prorsus indubitata securitas Ecclesiae preberetur, circa ipsam zelo
summae deuocionis accensi et incentiuo perfectae charitatis inducti, ad istius
papae presentiam personaliter iuimus, etiam non uocati, ducentes nobiscum
Corradum filium nostrum, nunc in Romanorum regem electum, regni Hierosolimitani
heredem, quem nobis tunc temporis fratris sui manifesta
transgressio filium unicum in paternae dilectionis affectione reliquerat, ac
eumdem post oblatam Ecclesiae personam nostram in totum obsidem summo
pontifici nos offerre non puduit, unionem omnimodam inter nos et
Ecclesiam sub attestatione diuini iudicii postulantes, quam diu nobis iste
prelatus Ecclesiae generalis, dum esset episcopus Hostiensis, suaserat expectandam.
14. Propter quae omnia dum serenam nobis totius curiae faciem
affectio demonstrata pretenderet et uerba gratissima tam summi pontificis,
quam curialium omnium sinceram ostenderet etiam uoluntatem, cum eis
omnia perfecisse credentes, sub intentionis nostrae facto proposito, nec minus
sub obsequiorum nostrorum fiducia, dissensionis causam inter nos et
Lombardos in sinu corrupti iudicis totiens suffocatam et dissensionem di
scordiae inter nos ac ciues et nobiles Acconenses, deuotione promptissima
duximus exponendam.
15. Sicque de negotiorum nostrorum omnium prospera
consummatione securi in obsequium Ecclesiae personaliter alacri
uoluntate processimus, cum exercitu copioso, quem sub magnis erarii nostri
stipendiis congregari tam de Germaniae
quam de Ytaliae partibus feceramus;
nec prius a concepti propositi prosecucione destitimus, quam libertatem
Ecclesiae conculcatam in Vrbe et terram exterius occupatam in statum pristinum
et debitum nostra potentia reformauit, indubitabiliter estimantes,
ut, quod obtinere prius fauor iustitiae nostrae non poterat, deuotionis obsequia
mererentur.
16. Sed audite retributionem mirabilem, quam pro tanta
deuotione, pro tot beneficiis, pro tam indubitatae fidei firmamento Christi
uicarius, pastor Ecclesiae, nostrae catholicae fidei procurator nobis in singulis
reddere procurauit!
17. Inprimis, super Vltramarino negotio, quicquid
per..., archiepiscopum Rauennatem, tunc Apostolicae Sedis legatum, secundum
formam expressam ab Ecclesia sibi datam – uidelicet de reducendis
nobis et Corrado
filio nostro in possessionem plenam et pristinam omnium
nobis iurium subtractorum in Regno nostro – fuerat rationabiliter ordinatum,
statim adueniente Cesariensi episcopo, nec legato predicto, nec nuntiis
nostris ad curiam uenientibus expectatis, nec ulla maiori mora protracta,
nisi quatenus delatos bisancios potuit numerare, et inordinate fuit ex toto
districtum.
18. Negotium Ytaliae nedum ad honorem nostrum, sicut promiserat,
ordinaret, immo petentibus et instantibus nobis ad reuocationem hostium
nostrorum, qui in Lombardia
et Tuscia fideles nostros tunc temporis
diuisis suis exercitibus copiosius deuastabant, nec nos cum militibus nostris,
quos tunc in partibus ipsis, ut diximus, pro Ecclesiae seruitiis habebamus,
ire permisit, nec alios nuntios seu litteras uoluit destinare; ex quibus bella
campestria sunt, et quam plurium strages hominum, ac incendia subsecuta.
19. Adhuc etiam tanta superiori nequitia non contentus, Ciuitatem Castellae,
per ipsum turbationis tempore occupatam, quam reddi nobis pacis et Fratrum
omnium consilia suadebant, receptis trecentis libris illius monetae,
quae ad quingentarum marcharum numerum non ascendunt, nobis cum eo
permanentibus in Reate et pro eo multa marcharum milia expendentibus,
reddere recusauit: ecce, qualiter pater noster sanctissimus nos amabat!
20. Demum super profectibus nostris omnibus et super pacificanda nobis
Ytalia, de qualibet patris, uel uitrici pocius, beneuolentia desperare coacti
apprehendimus arma et scutum, uires de Theutoniae partibus, ad quas diebus
illis preuaricatio filii nostri nos de necessitate uocauerat, propter ingressum
Ytaliae congregantes, militibus strenuis iustitiam nostram armauimus,
quam assequi precibus minime poteramus.
21. Quod cum ad notitiam summi
pontificis peruenisset, sub pretextu treugarum pro Terrae Sanctae subsidio
fidelibus populis et terrae principibus indictarum armatum nobis ingressum
Ytaliae per Apostolicas litteras interdixit, oblitus quod ab ipso eodem
die, quo indixit predictas treugas, nos tamquam aduocatum et defensorem
Ecclesiae requisiuit, quod contra Romanos, quos sibi iura Ecclesiae subtraxisse
dicebat, potenter procedere deberemus: iniquum in nobis reputans,
quod domum nostram et possessionem auitam, quam nobis rebellium nostrorum
rebellio furiosa precluserat, uiriliter ingredi nitebamur, quod iustum
crediderat in Romanis, qui patri suo, uel auo, seu parentibus suis in nullo
prorsus exstiterant obligati.
22. Adiecit preterea in litteris antedictis, quod
de negotio Lombardiae in ipsum precise, et sine adiectione temporis et condicione
aliqua, nullo iure et honore Imperii reseruatis, compromittere deberemus:
per quod uel nos in perpetuum a iuris nostri cuiuslibet prosecutione
suspenderet, uel ius et honorem Imperii libere suffocaret.
23. Quod cum nobis, nec nostrorum consilia principum, nec preteritorum dispendiorum
memoria suaderent, ad alias artes postmodum se conuertit, mittens
nobis obuiam, in uestimentis albis lupum rapacem, episcopum Penestrinum,
per quem apud nos litteris Apostolicis de uita sanctissima commendatum,
Placentiam nobis subditam et nostris amicam ad Mediolanensis factionis
periuria reuocauit; per ipsum firmiter estimans, sic uniuersaliter et in totum
fideles nostros euertere, ut processus nostros in Ytaliae partibus eneruaret.
24. Qua spe, faciente diuina clementia, quae suum tuetur Imperium, omnino
frustratus, clamantibus apud eum rebellium nostrorum incendiis, depopulationibus
rerum et stragibus occisorum, quae ipsum de data eis rebellionis
secura fiducia, necnon de fide mentita, eo quod contra nos et Imperium
ipsis assistere promisisset, publicis actionibus arguebant, quia iuxta petitiones
eorum occasione predicta iuste nos excommunicare non poterat,
impedimenta clandestina undique nostris processibus preparauit, litteras et
legatos per Imperium et ubique per orbem, ut quoscumque a fide et deuotione
nostra seduceret, destinando: non poterat, cum nostrorum fidelium
fides et amicorum affectio conscientiam nostram latere non uellent.
25. Nolentes adhuc uinci in malo, sed in bono malum uincere cupientes, sollempnes
nuntios nostros
B., uenerabilem Panormitanum archiepiscopum, Florentinum
et Regiensem episcopos, magistrum Thadeum de Suessa, magnae curiae
nostrae iudicem, et R. Porcastrellum capellanum, dilectos fideles nostros,
ad Sedem Apostolicam duximus destinandos. Quibus – oblata sibi per eos
ex parte nostra deuotione omnimoda, et unione tractata contra hereticam
prauitatem et pro ecclesiastica libertate, de reformandis Ecclesiae et Imperii
iuribus diutius inter nos et Ecclesiam expectatis – summus pontifex, de presentium
fratrum suorum consilio, legatione nostra in omnibus suis capitulis
acceptata, per eosdem et archiepiscopum Messanensem, quem ad nos
pro parte sua nuntium destinauit, excellenciae nostrae promisit, quod cessari
mandaret ubique locorum ab impedimentis omnibus, quae se nostris
processibus obiecisse coram fratribus suis et nuntiis nostris manifestissime
fatebatur.
26. Cum qua responsione nuntiis nostris et suo ad nostram presenciam
redeuntibus, priusquam per tres dietas a curia recessissent, eis omnino
celatis in confusione ipsorum, G. de Monte Longo, quem prius ad nos
nuntium miserat et contra nos postmodum ad euersionem Mantuanorum
et aliorum nostrorum fidelium statuerat, in Lombardiam cum legationis
officio plene misit, arbitrans, quod quanto magis sibi maior daretur auctoritas,
tanto maiora nobis et nostris impedimenta pararet.
27. Preterea principibus
nostris, prelatis Ytalicis et Germanis, nobiscum in curia nostra manentibus,
litteras destinauit, detrimentum famae nostrae non modicam
continentes, certis articulis interclusis et specialiter de grauaminibus, quae
quibusdam ecclesiis Regni nostri dicebat illata; super quibus mandauit nos
per eosdem principes ammoneri. Quorum articulorum omnium et responsionum
nostrarum ad singula seriem nobis sub testimonio publico duximus
conseruandam.
28. Quibus omnibus coram principibus et prelatis ac religiosis
quampluribus quibuslibet aliis ordinate et sigillatim ostensis,
quamquam de patris instabilitate confusos se filii reputarent, et de uerecundia
capitis presentium rubor ora perfuderat, nichilominus tamen de eorum
consilio predictos Panormitanum archiepiscopum et magistrum Thadeum
de Suessa et alios excellenciae nostrae legatos, cum nuntiis ciuitatum nostrarum
fidelium, ad Sedem Apostolicam duximus remittendos, per quos
ad satisfactionem omnimodam, mora qualibet et occasione postpositis,
obtulimus nos paratos.
29. Sed nec in hiis omnibus auersus est furor eius,
quin dictus euangelizans pacem Christi uicarius, sed actor scismatis et erroris
amicus, contra traditiones sanctorum patrum, audiens nuntios nostros
portantes omnimoda nostrae deuotionis exempnia per dietam Vrbi uicinos,
et metuens ne, superuenientibus ipsis uallo iustitiae, sine publico scandalo
forte procedere non ualeret, ex prefestinantia nimia conceptum edidit abortiuum,
nos supremum Christianorum principem, die Dominica palmarum,
contra sollempnem morem sacrosanctae matris Ecclesiae et in cena Domini
postmodum sententiam publicando, per quam, sicut per famam audiuimus,
licet haec credere minime debeamus, contradicente saniori parte fratrum
suorum, iniquo cardinalium Lombardorum consilio,
excommunicationis uinculo dicitur astrinxisse, prepeditis nuntiis nostris
per fautores et satellites suos, de patrimonio pauperum solidatos, qui iam
applicuerant, ne ad allegandam innocentiam et iustitiam nostram, ac demum
ad satisfactionem omnimodam offerendam, etiam ad cautelam, ad presentiam
suam et aspectus publicos peruenirent.
30. Sed licet nos singulari quadam
et publica notione propter nostram iustitiam et infamiam procedere
malle merito debeamus, quam quod perperam et inordinate processerit,
cum bullientem intrinsecus spiritum nisi forsan exterius uomuisset, suam
nequitiam editurum fortassis, interius crepuisset, dolemus tamen, et ex corde
turbamur, propter uerecundiam uniuersalis Ecclesiae matris nostrae,
quam Dominus Iesus Christus sub specie Virginis gloriosae, in passionis
testimonio, commendauit. Alias nobis per..., quem omnino nostrum iudicem
non habemus, et ideo nobis nullam posse fieri iniuriam reputamus, utpote
cum se prius inimicum capitalem, non iudicem nostrum, et opere fuerit
professus et uerbo, rebelles et hostes Imperii publice confouendo, indignum
preterea tanti cohercione principis et qualibet pontificalis officii dignitate
seu auctoritate se reddidit, dum Mediolanensium ciuitatem, quae pro maxima
parte, prout ex testimonio religiosorum et quamplurium fide dignorum
asseritur, inhabitatur hereticis, contra nos et Imperium manifesto fauore
tuetur, et
R. de..., ciuitatis Mediolanensium Potestatem, dudum delatorem
episcopi Florentini, uiri uitae probabilis et famae probatae, in plerisque capitulis
super heretica prauitate conuictum, ob odium nostrum et Mediolanensium
gratiam, non obmisit.
31. Illum preterea Christi habere uicarium
et Petri successorem ac dispensatorem animarum fidelium indignum fatemur,
non ob dignitatis iniuriam, sed ob personae defectum, qui dispensationes
cum fratrum deliberatione maxima faciendas, in camera sua, more
mercatoris cuiuslibet, in libra mercatur, existens ipse bullator et scriptor, ac
forsitan etiam numerator. De quibus quasdam dispensationes insignes, quas
preterire silentio non ualemus, per quas Sipham natam quondam... comestabuli
regni Cipri, contra separationis sententiam super hoc per... episcopum
latam et de non habitando simul prestito iuramento
Baliano de Ybolino, et...
sororem Iohannis de Cesarea
Iacobo de..., qui prius sororem suam desponsauerat,
proditoribus nostris, sibi gradu tertio contingentibus, inuicem concessit
uxores, percepta non modica pecuniae quantitate: uerumptamen quod
quantitati uel numero defuit, odii nostri qualitas compensauit.
32. Defectum itaque et preuaricationem ipsius in illo dolemus, quod contra nos nobiles et
potentes Romanos sibi satellites et fautores acquirit, effusione pecuniae non
contentus, ipsis castra et possessiones sanctis patribus fidelium deuotione
donatas, Romanam Ecclesiam nostro patrocinio commendatam dilapidando,
largitur.
33. Itaque non miretur uniuersalis Ecclesia, nec reges aut principes,
et populi Christiani, si nos talis sententiam iudicis non ueremur, non
in contemptum papalis officii, uel Apostolicae dignitatis, cui omnes orthodoxae
fidei professores et nos specialius subesse fatemur, si personae preuaricationem
arguimus, quae se solio tanti regiminis monstrauit indignam.
34. Et ut omnes primates nominis Christiani sanctum intentionis nostrae
propositum et internae deuotionis zelum in nobis agnoscant, et quod non
ex odii fomite, sed ex causa iustissima Romanus princeps contra Romanum
antistitem commouetur, dum metuit, ne grex Dominicus sub tali pastore
per deuia deducatur, ecce quod sacrosanctae Romanae Ecclesiae cardinales,
per sanguinem Iesu Christi et sub attestatione diuini iudicii, per litteras
nostras et nuntios obsecramus, ne generale Concilium prelatorum, et aliorum
Christi fidelium debeant euocare.
35. Nec minus illa probabili ratione turbamur,
quod iste rector Ecclesie, qui debet esse uirtutum quarumlibet et
constantiae maximae uas electum, contra promissionem suam litteris suis
de fratrum consciencia nobis factam, per quas in restaurandis Imperii iuribus
non abesse, sed potius adesse promisit consilio, auxilio et fauore, preter
personae nostrae blasphemiam, sic manifeste, sic nos aperte prosequitur,
cum, licet sollicite reuoluamus, nullam occasionem inuenimus in nobis aut
causam, propter quam iste inimicus homo debuisset contra nos tam acriter
commoueri, nisi quod cum ipso contrahere de nepte sua desponsanda
Henrico
naturali filio nostro, tunc regi Turrium
et Gallurae, magnificentia nostra
incongruum credidit et reputauit indignum.
36. Vos ergo, reges et principes
orbis terrae, non solum nobis, sed Ecclesiae, quae est congregatio fidelium
omnium, condolete, cuius caput languidum, princeps eius quasi leo rugiens
in medio, propheta eius uesanus, uir infidelis, sacerdos eius pollutus, sine
iustitia faciens contra legem. Nobis tamen prae ceteris mundi principibus
defectus talis summi pontificis est merito deplorandus, qui ueluti uiciniores
et propinquiores affectione precipua ipsius honores gerimus et onera supportamus.
Sed nec illud obmittimus, quin serenitatem uestram affectuose
rogemus, ut contumeliam nostram ad uestram iniuriam reuocetis: ad domum
uestram cum aqua currite, cum ignis accenditur in uicinis.
37. Causam motus pontificalis attendite, et cur haec in fauorem nostrorum rebellium procurantur:
quae causa, licet ad presens expressa non fuerit, procul dubio tamen
subest. Similia uobis et uestris imminere pericula timeatis: facilis enim aliorum
regum et principum humiliatio creditur, si Cesaris Romani potentia,
quae prima iacula sustinet, conteratur.
38. Haec est causa namque pro uero,
uidelicet de Lombardis, quae cor papae pungebat intrinsecus, licet ipsam
foras educere propter uestrum et audientium scandalum non auderet, pro
qua nobis etiam per specialem nuntium suum fide dignum, cuius ad haec
testimonium inuocamus, ore tenus et expresse promisit, quod si negotium
Lombardorum in eius manibus poneremus, nedum quid in aliquo magnificentiam
nostram offenderet, uerum etiam totius orbis decimas, Terrae
Sanctae necessitatibus deputatas, nostris usibus applicaret.
39. Nec est mirum: instantibus sibi Lombardorum aculeis pungebatur, quibus, prout aliquorum
prelatorum confessione recepimus, de assistendo eis contra nos et
Imperium corporale prestitit iuramentum, cum eos, peregrinantibus nobis
in partibus Syriae pro seruitio Iesu Christi, transmisit in Regnum. Sed cum
turpis fuerit ista promissio, fidem frangere licite poterat, et editum uariare
decretum.
40. In quorum fauorem rem auditu horribilem et discretione
qualibet ac ratione carentem facere minime formidauit. Cum enim per Pergamensem,
Brixiensem et Cumanum episcopos, et alios prelatos, nos faceret
ammoneri, quod uel satisfactionem Lombardorum per ipsum deberemus
accipere, uel treugas pro Terrae Sanctae subsidio per quadriennium, ut supra
diximus, indictas obseruare Lombardis, cum ab indictarum treugarum tempore
iam quinquennium excessisset, nobis – quod rem tanti consilii ad deliberationem
nostrorum fidelium modico temporis spatio seruassemus,
monitoribus ipsis ad probationes legati predicti G. de Monte Longo uidelicet,
qui apud Mediolanenses interim morabatur – indutias approbantibus supradictas,
prout haec omnia prelatorum prefatorum testimonio liquido
comprobantur, medio tempore, nec uoluntatis nostrae iudicio, nec fidelium
nostrorum consiliis expectatis, conceptum uirus euomuit contra nos, prout
aliquorum relatio retulit ad depositionis sententiam procedendo.
41. Ha Deus! Ha crudelissime pater et pontifex, qui ut seruum redimeres, filium
perdidisti!
42. Propter quod uestram et omnium potentium manus nobis
exigimus adiutrices, non quod ad propulsationem talis iniuriae nobis nostra
non sufficiant munimenta, sed ut totus mundus agnoscat, quod honor omnium
tangitur, quicumque de corpore secularium offendatur.
