Documenti medievali di Potenza tràditi nel volume della Sommaria

date

1449-08-27

title

150. Instrumentum transumpti sententiae sulla controversia tra Giovanni Quattrocchi, arciprete della chiesa di San Michele, e Nicola Zappa, arciprete della chiesa della S. Trinità di Potenza

summary

Antonello de Barulo, arcidiacono potentino, e Baldassarre Mordente, arciprete della chiesa di S. Gerardo, vicari potentini in spiritualibus et temporalibus, agendo in qualità di arbitri e compositori designati da Giovanni de Quattuor Oculis, arciprete e procuratore della chiesa di S. Michele di Potenza, Angelo Nicolai Grossi e Giacomo de Ferreria prevosti della predetta chiesa di San Michele e in nome di essa agenti, nonché di Nicola Zappa arciprete e procuratore della chiesa della Ss. Trinità di Potenza, di Riccardo Molinario e Chierico Zappa, prevosti di detta chiesa della Ss. Trinità, agenti in nome di quest'ultima, stando dinanzi alla chiesa della Santissima Trinità pro tribunali pronunciano una sentenza relativa a una controversia accesasi tra le chiese della Ss. Trinità e di S. Michele di Potenza su alcuni tenimenti siti nella città di Potenza nei luoghi detti San Gianuario ‹ovvero San Gennaro›, li Mundanelli e Malamugliere. Udite le parti, all’ora del vespro, gli arbitri scelti pronunciano sentenza definitiva in forza della quale le terre rivendicate dai presbiteri della chiesa della Ss. Trinità a detrimento dei preti di S. Michele restino nel possesso della chiesa della di S. Michele, mentre le terre richieste dai presbiteri di S. Michele a quelli della Ss. Trinità rimangano nel possesso di quest’ultima. La pena stabilita in caso di violazione di quanto stabilito è pari a venticinque once e all’accusa di spergiuro.

bibliography

  • ASNa, Regia Camera della Sommaria, Diversi, 1a numerazione, Dip. Somm., I, 309, n. 4bis, cc. 109v-113v, n. 41 [S].
  • Originale: Napoli, Archivio della Società Napoletana di Storia Patria, Fondo Fusco, 10 BB I n. 47 [A].
  • Regesto: Pedìo, Cod. e cart. Potentino, pp. 348.

teibody

(c. 109v) In nomine domini nostri Iesu Christi amen. Anno a nativitate ipsius millesimo quadrigentesimo quadragesimo nono, regnante serenissimo et illustrissimo domino nostro domino Alfonso Dei gratia Aragonum, Sicilie citra et ultra farum ‹rege›, Valentie, Hungarie, Ierusalem, Maioricarum , Sardinie et Corsice comite, Barchinone duce, Athenarum et Neopatrie ac etiam comite Rossilionis et Ceritanie, regnorum vero eius huius regni citra farum anno quintodecimo feliciter amen, die vicesimo septimo mensis augusti presentis anni duodecime ind(ictioni)s, apud civitatem Potentie.

Nos Petrus Paulus de Must(u)lo de eadem civitate ipsiusque civitatis annalis iudex ‹pro dicto› presenti anno dicte duodecime ind(ictioni)s, Rogerius de Lauro de terra Acthan(e) incola seu habitator civitatis nominate, puplicus ubilibet per totum regnum Sicilie reginali autoritate notarius et testes subscripti ad hoc specialiter vocati et rogati, presenti scripto puplico instrumento fatemur, notumfacimus et testamur quod eodem predicto die venientes coram nobis predictis iudice, notario et testibus infrascriptis venerabiles viri donnus Antonellus de Barulo, archidiaconus Potentinus et donnus Baldaxar Mordent(e), archipresbiter ecclesie Sancti Gerardi, vicarii Potentini in spiritualibus et temporalibus, arbitri et amabiles compositores et arbitratores assumpti comuniter et concorditer per venerabiles viros donnum Ioannem de Quatuor Oculis archipresbiterum et procuratorem ipsius ecclesie Sancti Michaelis, donnum Angelum Nicolai Grossi et donnum Iacobum de Ferreria p(ri)ostos ‹sic› dicte ecclesie Sancti Michaelis // (c. 110r) vice et nomine ecclesie prelibate Sancti Michaelis de Potentia, cum consensu et voluntate omnium clericorum ecclesie nominate, ipsorum nemine discrepante, etiam et per venerabiles viros donnum Nicolaum Zappam, archipresbiterum Sancte Trinitatis de Potentia, procuratorem ipsius ecclesie, donnum Riccardum Molinarium et donnum Clericum Zappam p(ri)ostos ‹sic› dicte ecclesie Sancte Trinitatis, etiam cum consensu omnium clericorum dicte ecclesie Sancte Trinitatis, ipsorum nemine discrepante, et sedentes pro tribunali in molumento ‹sic› consistente ante ecclesiam Sancte Trinitatis marmoreo in plano ipsius ecclesie Sancte Trinitatis, quandam sententiam, pronunciationem, laudum, diffinitionem et arbitramentum in inscriptis coram nobis legerunt, recitaverunt et protulerunt in serie subsequenti quandam sententiam ex litigio et controversia mota inter prefatos archipresbiterum Sancte Trinitatis, donnum Riccardum et donnum Clericum, vice et nomine ipsius ecclesie Sancte Trinitatis actores, ex una parte, et conventos ex altera et nominatos donnum Ioannem archipresbiterum Sancti Michaelis, donnum Angelum et donnum Iacobum, vice et nomine ipsius ecclesie Sancti Michaelis etiam conventos et actores, de certis terris ipsarum prenominatarum ecclesiarum Sancte Trinitatis et Sancti Michaelis, consistentibus in tenimento civitatis predicte Potentie in locis qui vulgariter dicuntur Sancto Iennaro, li Mundanelli et Mala Mogliere et terre quas petebant dicti archipresbiter, donnus Angelus et donnus Iacobus, vice et nomine sancti Michaelis, // (c. 110v) dictis archipresbitero donno Riccardo et donno Clerico, nomine ecclesie Sancte Trinitatis, et asseruerunt ‹ac› fore hiis finibus circumdatas videlicet: petium unum terre quod dicitur lo Perato de Sancto Michaele, confinatum ab omnibus lateribus iuxta terras ecclesie prelibate Sancte Trinitatis et iuxta vallonem Male Mulieris ab inferiori parte; item terram unam que dicitur Lischa de la Tora, confinatam iuxta vallonem de Pissio, iuxta flumen Thor(e), iuxta vallonem Lupi et a superiori parte iuxta viam qua itur Titum; item terram unam aliam in vallone de Sorbo, capacitatis thumulorum duorum in semine, confinatam iuxta terras Sancte Trinitatis et alios fines; item terram unam aliam sitam et positam in loco ubi dicitur vallone de lo Sorbo et lo vallone de lo Lupo, capacitatis thumolorum viginti in semine, confinatam iuxta terras Sancte Trinitatis undique; item terram unam aliam in loco ubi dicitur li Gallinarii, confinatam ex omni latere iuxta terras dicte ecclesie Sancte Trinitatis, capacitatis in semine thumulorum duorum. Et terre ‹quas› petebant archipresbiter, donnus Richardus et donnus Clericus, vice et nomine dicte ecclesie Sancte Trinitatis, ecclesie Sancti Michaelis vel prefatis donno Iohanni, donno Angelo et donno Iacobo, loco ipsius ecclesie, dixerunt habere hos fines, videlicet: terram unam sitam et positam in tenimento affato civitatis Potentie, in loco ubi dicitur ut supra li Mundanelli, confinatam ab inferiori parte iuxta viam puplicam, qua itur ad Ribizonum a duabus lateribus, iuxta limitem ecclesie Sancte Trinitatis, ab alio latere ultra vallonem iuxta terras Sancti Michaelis et alios fines; et licet inventarium puplicum Sancti Michaelis ferat dictam terram // (c. 111r) fuisse limitatam iuxta terras quondam iudicis Meuli, attam(en) de presenti dixerunt non habere alios fines nisi superius nominatos, volentes tamen supradicti archipresbiter, donnus Riccardus et donnus Clericus, vice ipsius ecclesie Sancte Trinitatis, ex eo quia fines in dicto inventario sunt mutati, quod dictum inventarium Sancti Michaelis puplicum sit porro in suo robore super fines supradicte terre. Per terram aliam in contrata Sancti Ianuarii, confinatam iuxta vallonem qui dicitur de lo Calognio ab una parte sicut vadit serra Sancti Ianuarii, mediante limite comuni cum ecclesia Sancte Trinitatis, iuxta terram coste ecclesie Sancte Trinitatis, limite mediante, ab inferiore parte etiam iuxta terras dicte ecclesie sancte Trinitatis et alios fines; et non solum voluerunt supradicti archipresbiter, donnus Riccardus et donnus Clericus dictum inventarium ‹esse valitutum› in supradicta terra, ‹sed etiam› in aliis terris de quibus est quod si fuissent fines mutati sub serie subsequenti: «In nomine domini nostri Iesu Christi ‹amen›, anno a nativitate ipsius millesimo quadrigentesimo quadragesimo nono, regnante ut supra serenissimo et illustrissimo domino nostro domino Alfonso Dei gratia Aragonum, Sicilie citra et ultra farum rege, Valentie, Hungarie, Ierusalem, Maioricarum , Sardinie et Corsice , comite Barchinone, duce , Athenarum et Neopatrie ac etiam comite Rossilionis et Ceritanie,regnorum vero eius huius regni citra farum anno quintodecimo feliciter amen, die supraditcto vicesimo septimo mensis augusti, duodecime indictionis predicte, Potentie, ante oram vespertinam in statione predicta, videlicet nos predicti arbitri et amabiles compositores et arbitratores assunti comuniter et concorditer per supradictas partes et quia dicte partes una videlicet alteri et altera alteri // (c. 111v) nomine dictarum ecclesiarum Sancte Trinitatis et Sancti Machaelis de Potentia petebant supradictas terras sitas et positas in dicto tenimento civitatis Potentie, supradictis eorum finibus designatas prout supra particulariter annotatur et super hiis agendis, videndis, decidendis et determinandis predicte partes promiserunt per instrumentum puplicum confectum et celebratum intus dictam civitatem Potentie per me affatum Rogerium puplicum ut supra notarium roboratum, ut decet, cum penis et obligationibus unciarum viginti quinque et iuramento et sollemnitatibus quibuscumque, tandem de casibus, litibus et questionibus predictis et aliis quibuscumque que una pars haberet contra alteram nomine ipsarum ecclesiarum que possent pretendi huic inde et dependentibus et connessis ex eis voluntarie et concorditer in nos compromiserunt alte et basse tanquam in eorum arbitros, arbitratores et amabiles compositores comuniter electos, dantes et concedentes nobis liberam licentiam et plenariam potestatem et auctoritatem videndi, cognoscendi, decidendi, determinandi, laudandi, sententiandi et amicabiliter componendi causas et questiones predictas ac dependentiis emergentiis et connexis ex eis et partes ipsas ad concordiam et unam alteri condemnandi et preferendi, amminuendi de iuribus unius et dictis partibus et alteri dandi, attribuendi et conferendi sive per modum concordie sive per modum sententie terminationis et amabilis compositionis summarie et de plano et absque contestatione litis et oblatione petitionis vel libelli et absque scripturarum sollemnitatibus ac nullo faciendo processu, visis et non visis iuribus, probationibus et cauthelis partium ‹predictarum› // (c. 112r) examinatis vel non examinatis, non auditis partibus presentibus vel assentibus, vocatis vel non vocatis, requisitis vel non requisitis et una presente et altera per contumaciam sive non absente, nullo pretermisso non obstante omni iudiciario ordine quomodocumque, qualitercumque, quandocumque, quotienscumque vel ubicumque videbitur nobis prout hec et alia in dicto instrumento compromissi exinde facto per me affatum notarium Rogerium cum obbligationibus, ut supra, stipulationibus, renuntiationibus, iuramentis, clausulis et sollemnitatibus oportunis plenius continebatur. Cumque ad maiorem cauthelam dicte cause, dicte partes per nos fuerunt requisite ut deberent venire audituri sentientiam, quibus comparentibus nostram sententiam presentem proferentes, laudantes diffinitioni, arbitrationi et declarationi quod facto in ‹nos› compromisso predicto et assumpto per nos honore compromissi predicti, volentes partibus ipsis causas eorum predictas finire et exitum dare compromisso predicto. Et receptis per nos ac visis et diligenter inspectis et examinatis informationibus, iuribus et cauthelis ipsis per ea que vidimus, cognovimus et animum nostrum moverunt et movent, Christi nomine invocato sine quo nullum rite fundatur exordium, sententiamus, pronuntiamus, laudamus ac diffinimus per modum arbitrationis et laudi dictas ecclesias stare in poxessione dictarum terrarum prout stabant, videlicet: terras quas petebant presbiteri supradicti Sancte Trinitatis dictis presbiteris Sancti Michaelis, vice et nomine ipsius ecclesie Sancte Trinitatis, sint et esse debeant ecclesie Sancti Michaelis cum eorum finibus et proprietatibus superius annotatis et, e contra, terre quas petebant supradicti presbiteri Sancti Michaelis procuratoribus // (c. 112v) ecclesie Sancte Trinitatis, vice et nomine ecclesie Sancti Michaelis, sint et esse debeant ecclesie Sancte Trinitatis, cum finibus et proprietatibus superius predistinatis. Mandantes dictis partibus presentibus, autoritate compromissi predicti, predictam sententiam, pronuntiationem, laudum, diffinitionem et arbitrationem ac partes ipse et quilibet ipsarum adimpleant et observent ac in nullo contrafaciant, dicant, opponant vel veniant quoquomodo, de iure vel de facto, in iudicio vel extra, per se ipse ipsas vel alteram ipsarum aut alios ipsorum vel alterius earum nomine, puplice vel occulte, sub pena unciarum viginti quinque et periurii in dicto instrumento compromissi contenta et apposita, hanc nostram sententiam, pronuntiationem, laudum, diffinitionem et arbitartionem proferentes omni via, iure et modo quibus melius et accius de iure possumus et debemus, dictis partibus presentibus predicta sententia lecta, lata et recitata est et diffinitio sive arbitramentum per nos prefatos arbitros et arbitratores, ut supra, coram nobis iudice, notario et testibus anno, mense, die, loco et indictione predictis». Et nihilominus pronuntiamus, dicimus et mandamus dictas partes desistere ab iniquitate et molestia quam ad invicem ‹faciebant pro› quomodo ecclesiarum predictarum de dictis terris eisque imponentes perpetuum silentium, que quidem sententia lecta, lata et recitata coram nobis, ut supra, dicte partes coram nobis nos prefatos iudicem et notarium et testes ex regia parte requisiverunt actente, nostrum super hoc officium implorando, ut de predictis ad cautelam dictarum ecclesiarum perpetuam conficere deberemus puplicum instrumentum; quorum requisitioni et precibus tanquam iustis devote patentes et quia iusti petentibus non est denegandus assensus et presertim in hiis que // (c. 113r) honestatem sapiunt et requirunt, ad certitudinem et cautelam dictarum ecclesiarum factum est exinde hoc presens puplicum instrumentum volentesque partes ipse quod de predictis conficiantur dua puplica instrumenta consimilia, eadem continentia, que facta sunt per me predictum notarium, signo meo solito signata, subscriptione mei qui supra iudicis et subscriptorum testium roborata.

A Musculo A item A questio A (con)gnessis A protestanti A converso A predistintis Assente in A A actius per aptius Così S e A

Quod quidem instrumentum scripsi ego predictus Rogerius de Lauro, puplicus ut supra notarius qui premissis omnibus vocatus et rogatus interfui, ipsumque meo solito signo signavi. (SN) Ego Petrus Paulus de Musculo qui supra iudex interfui Ego donnus Antonellus de Barulo archidiaconus ac vicarius Potentinus predicta fateor et accetto Ego donnus Baldaxar Mordente archipresbiter Potentinus ‹ac vicarius› de civitate predicta fateor et accetto Ego Lanzia de Palma de Neapoli civis Potentie testis interfui et me subscripsi Ego Troylus Mordente de Potentia testis sum Ego donnus Stefanus de Pergula ca(non)icus Potentinus testis sum Ego ‹Iohannes› Nicolaus de Inganulo testis sum Ego diaconus Gaspar de Vineola testis sum Signum crucis proprie manus Iacobi de Bonopari testis idiote qui interfuit et scribere nescientis Signum crucis proprie manus Girardi de Regula testis idioti qui interfuit et scribere nescientis //

A Regali

notes alpha

    notes int