Documenti medievali di Potenza tràditi nel volume della Sommaria

date

1455-08-16

title

155. Instrumentum permutationis et donationis di Innico de Guevara, conte di Potenza, in favore delle chiese di San Michele e di San Francesco di Potenza

summary

Angelo Nicolai Grossi, arciprete e procuratore della chiesa di S. Michele di Potenza (il quale agisce con il pieno consenso di A‹ntonio› Angeli vescovo della stessa città); Giovanni de Amodeo, procuratore, cancelliere e maestro razionale di Innico de Guevara, gran siniscalco del regno, marchese di Vasto, conte di Potenza, Ariano e Apice, nonché Vito, frate guardiano del convento di S. Francesco di Potenza, addivengono alla seguente convenzione, che fa seguito alla questione sorta dopo la costruzione di un acquedotto, nelle terre delle predette istituzioni ecclesiastiche, da parte di Covella Sanseverino, moglie del predetto conte Innico: Giovanni Amodeo, agendo in qualità di procuratore delegato dal conte, riceve da Angelo, arciprete di S. Michele e da Vito, guardiano di S. Francesco, le terre di proprietà delle loro istituzioni ecclesiastiche e all’interno delle quali è stato costruito lo scavo in trincea (budale) dell’acquedotto e in cambio – appurato che nessun’altra istituzione ecclesiastica è stata fatta oggetto di spoliazioni, contrariamente a quanto riportato nella lettera patente del conte Guevara transuntata in integro (si veda doc. n. 154) - assegna loro le terre comitali site nel tenimento di Potenza, in località Poggio Pilato, nella misura dei 2/3 per la chiesa di S. Michele (che ha ceduto una quota parte di terreni maggiore) e di 1/3 per il convento di S. Francesco. Contestualmente, preso atto del fatto che le terre date in cambio a S. Michele e a S. Francesco superano, quanto a valore, i terreni ceduti alla marchesa per la costruzione dell’acquedotto, Giovanni de Amodeo consegna irrevocabilmente e nell’immediato tale surplus alle due istituzioni ecclesiastiche, a titolo di donazione. La pena stabilita in caso di contravvenzione di quanto concordato è pari a cinquanta once.

bibliography

  • ASNa, Regia Camera della Sommaria, Diversi, 1a numerazione, Dip. Somm., I, 309, n. 4bis, cc. 103r-106r, n. 39 [S].
  • Originale: Napoli, Biblioteca della Società Napoletana di Storia Patria, Diplomatico, Pergamene del Fondo Fusco, (25-Potenza), segn. 10 BB I n. 39 [A].
  • Pedìo, Cod. e cart. Potentino, pp. 349; Messina, Storie di carta, storie di pietra, p. 69; Masini, II. La città medievale. La città dei de Guevara, p. 38 (sotto la data 1453).

teibody

(c. 103r) In nomine domini nostri Iesu Christi amen. Anno a nativitate ipsius millesimo quadrigentesimo quinquagesimo tertio, regnante serenissimo et illustrissimo domino nostro domino Alfonso Dei gratia Aragonum, Sicilie citra et ultra farum rege, Valentie, Ierusalem, Mayoricarum, Sardinie et Corsice , comite Barchinone, duce Athenarum et Neopatrie ac etiam comite Rossilionis et Ceritanie, regnorum vero eius huius regni citra farum anno vicesimo primo feliciter amen, die decimo sexto mensis augusti, tertie indictionis, apud civitatem Potentie, provincie Basilicate.

L’ultimo numero dell’anno, per un errore materiale, è inesatto sia in A sia, di conseguenza, in S; la terza indizione, invero, afferì i primi tre trimestri del 1455, anno cui fa esplicito riferimento il documento inserto, a firma di Innico de Guevara; alla luce di questi rilievi, la data è stata corretta.

Nos Antonellus de Roto reginalis ad contractus iudexper totum regnum Sicilie, Rogerius de Lauro de terra Athane provincie Principatus, incola seu habitator civitatis nominate, puplicus ubilibet per totum regnum Sicilie reginali autoritate notarius et testes subscripti ad hoc specialiter vocati et rogati, presenti scripto puplico instrumento fatemur, declaramus, notumfacimus et testamur quod preditto die contitutis in nostri presentia venerabili viro dopno Angelo Nicolai Grossi de dicta civitate, archipresbitero et procuratore ecclesie devotissime Sancti Michaelis eiusdem civitatis, consentie in nos predictos iudicem et notarium ut in suos, cum sciret ex certa eius scientia nos suos iudicem et notarium in hac parte non esse, nostram iurisdictionem volontarie prorogando, agente ad infrascripta omnia pro se, nomine ecclesie prelibate et successoribus suis, cum voluntate et pleno consensu et assensu reverendi in Christo patris et domini A. Angeli de Neapoli Dei et apostolice Sedis gratia episcopi Potentini, ibidem presentis et dicto Angelo // (c. 103v) archipresbitero dicte ecclesie suum consensum et assensum p(rese)ntantis et dantis, parte ex una, et spectabili viro Ioanne de Amodeo procuratore et factore et cancellario et magistro rationali illustris ac pote(n)tis domini domini Enneti de Guevara regni Sicilie magni senescalli, nec non Vasti Aymonis marchesii, Arianique civitatis Potentie et Apitii comitis dignissimi ad istam subscriptam terram deputati, parte ex altera, de cuius procuratione nobis predictis iudice, notario et testibus infrasciptis plene constitit per patentes licteras illius illustrissimi domini magni senescalli suo sigillo niciatas et propria manu ipsius illustrissimi domini subscriptas. Quarum licterarum patentium tenor per omnia talis est: (si veda doc. n. 154). Quas litteras copiavimus et transuntavimus in presentem formam, nil in eis addito vel adiunto per quod substantia veritatis in aliquo mutaretur, non abrasas, non abolitas nec in aliqua parte earum suspectas, sed omni prorsus vitio carentes erant tenoris supradicti. Asserentes partes ipse quod undale dicti molendini vel aqua currens per dictum undale solummodo erat compositum et factum et edificatum per intus terras dictarum ecclesiarum Santi Michaelis ‹et› Santi Francisci et non per alias terras. Idcirco tam dictus donnus Angelus archipresbiter, ut supra, Santi Michaelis cum consensu et autoritate domini episcopi, ut supra, et prefatus Ioannes Amodei, procurator procuratorio nomine et pro parte dicti illustrissimi domini, et religiosus vir frater Vitus Paganus, guardianus Sancti Francisci sive conventus ipsius, ad subscriptam permutationem et cambium ad invicem devenerunt, videlicet: prefatus archipresbiter, ut supra, et dictus frater Vitus dederunt, tradiderunt et assignaverunt eidem Ioanni Amodeo comissario, procuratori procuratorio nomine et pro parte dicti illustrissimi domini, quod possit fieri undale per medium vel per intus terras dictarum ecclesiarum Santi Michaelis et Santi Francisci et transitum aque, predictum undale libere absque impedimento aliquo inferendo per se ipsos et eorum successores ad molendinum illustris domine Cobelle de Sancto Severino, Vasti marchionisse, nec non Ariani, Potentie et Apitii comitisse, consortis eiusdem illustris domini regni Sicilie magni senescalli predicti, ad arbitrium ipsius domine marchionisse suorumque heredum et successorum; et versa vice dictus Ioannes, quo supra nomine, dedit, tradidit et assignavit dictis archipresbitero ac fratri Vito, nomine predictarum ecclesiarum Santi Michaelis et Santi Francisci, omnes terras ipsius illustris domini sitas et positas in te//nimento (c.105r) civitatis Potentie, in loco ubi dicitur vulgariter Pogio Pilato, in foresta confinatas a superiori parte iuxta terras demanii, a duobus lateribus iuxta vallones, ab inferiori parte iuxta terras demanii et terras Santi Francisci de Potentia, duas videlicet partes ecclesie Santi Michaelis quia undale occupat plures terras quam Santi Francisci illarum terrarum datarum per eundem Ioannem et tertiam partem prelibate ecclesie Santi Francisci et sic ad invicem fecerunt dittum cambium ad habendum, tenendum, possidendum, donandum, vendendum, incensandum, permutandum ac faciendum de eis quicquid dittis ecclesis et ditte ‹domine› marchionisse et suis heredibus et successoribus dittarum ecclesiarum placuerit absque ipsarum partium impedimento, molestia et contrarietate quacumque sive heredum et successorum eorundem. Et quia ditte terre tradite per eundem Ioannem, nomine quo supra, dittis ecclesiis videbantur est maioris pretii quam terre ipsarum ecclesiarum per quas dictus undal factum fuit et rivus aque decurrit, illud plus quod valerent ditte terre ad quamcunque summam ascenderet tam meliorationis ecclesiarum predictarum, dictus Ioannes de Amodeo comissarius et procurator in dicta causa, procuratorio nomine et pro parte dicti illustris domini, donationis titulo inrevocabiliter inter vivos dittis archipresbitero et fratri Vito vice ipsarum ecclesiarum donavit, cum illis clausulis oportunis et necessariis que in donandis rebus penitus a iure requiruntur, renuntiantes propterea partes ipse eorum spontanea voluntate, nominibus quibus supra, exceptioni doli mali, vis, metus et in factum, exceptioni predittarum rerum non permutatarum, iuri longobardo et omni legum auxilio per quod presens permutationis contractus pati posset in aliquo lesione. Certiorate exinde ditte partes, ut dixerunt, certioratione congrua de iuribus et effectibus eorundem, quapropter preditte partes obligaverunt bona dicti domini et predictarum ecclesiarum contra dittam permutationem quomodolibet non venire et se ipsos et eorum successores puplice vel occulte, sed semper ipsam permutationem habere // (c. 105v) ratam, gratam et firmam, ipsamque non violare, interrumpere vel infringere quoquomodo ad penam unciarum quinquaginta, medietate ditte pene regie curie et altera medietate ditte pene parti observanti predicta applicanda. Qua pena commissa vel non commissa, exacta vel non exacta seu gratiose remissa, presens nihilominus instrumentum, cum omnibus que in se continet, in suo semper robore et efficacia perseveret, cum refectione omnium dannorum interesse et expensarum litis et extra litem que fierent propterea quoquomodo, de quibus stari et credi debeat assertioni cum iuramento partis observantis predicta, nulla alia ratione vel probatione quesita; et pro maiori observantia predictorum, ambe partes, videlicet una alteri et altera alteri ad santa Dei evangelia prestiterunt debitum iuramentum supradicta observare et observari facere, sine contradictione quacumque. Et voluerint preditte partes quod de predittis omnibus conficiantur tria instrumenta consimilia, unum videlicet pro cauthela marchionisse predicte suorumque heredum et successorum, aliud pro cauthela et certitudine ecclesie nominate Santi Michaelis et aliud ad cauthelam ecclesie Santi Francisci predicti. Etiam noluerint dicte partes quod si in presenti instrumento aliqua iuris clausula deficeret per quam presens instrumentum possit in aliquo delidi, rumpi seu rescindi, quod iterum et de novo semel, bis, ter et quotiens opus fuerit et fieri possit ad sensum et consilium sapientis, veritatis tamen substantia non mutata. Unde ad futuram memoriam et dictarum partium suorumque successorum cautelam perpetuam, factum est exinde hoc presens puplicum instrumentum per manus mei predicti notarii, signo meo solito signatum, subscriptione qui supra iudicis et nostrum subscriptorum testium signis et subscriptionibus roboratum.

consenciente Si veda doc. n. 151 nota 1. A Enneci A Apicii A causam A budale A budale A budale A budale A Apicii A domanii A budale A esse A budale A causa A voluerunt

Quod scripsi ego predictus Rogerius de ‹Lauro› // (c. 106r) puplicus ut supra notarius qui premissis omnibus vocatus et rogatus interfui, ipsumque meo solito et consueto signo signavi. (SN) Ego Antonellus de Roto qui supra ad contrattus iudex interfui et me subscripsi Ego presbiter Nicolaus Angelus de Mathia de Cag(n)illo diaconus Potentinus interfui Ego donnus Ioannes Patitarius canonicus Potentinus testis sum Ego diaconus Mattheus Castellutia de Potentia testis sum Ego donnus Philippus de Musculo de Neapoli et Potentie testis interfui et me subscripsi Ego diaconus Petrus de Roto interfui et me subscripsi Signum uniusn proprie manus notarii de Acerno testis idiote qui interfui et scribere nescientis

A canonicus A Nicolacii A Aretio

notes alpha

    notes int