
Storia dello “Studium” di Napoli in età sveva
date
[1225 maggio o giugno?]
title
Doc. 2
summary
Studium di Studium di
La costituzione che interdice lo studio Bolognese, «Archivio storico italiano», ser. V, 42 (1908), pp. 352-363, data al 1225, basandosi su un’informazione della cronaca di
Corpus chronicorum Bononiensium, ed. A. Sorbelli, in R.I.S.2, 18/1, Bologna 1938, p. 90); A.I. Pini,
Federico IIcit., pp. 79-80, sulla base anche di altre cronache (e soprattutto su quella di
Memoriale historicum de rebus Bononiensium, edd. L. Frati - A. Sorbelli, in R.I.S.2, XVIII/2, Città di Castello 1902, p. 8, che, sicuramente non poggiandosi sulle notizie fornite da
Geschichte der Stadt Bologna von 1116 bis 1280, Berlin 1910, p. 425 e nota 45, pone la datazione posteriormente al luglio 1226 (dell’opera esiste anche una traduzione italiana, cur. G. Fasoli, Bologna 1975); seguito da G. De Vergottini,
Lo Studio di Bologna, l’impero, il papato, in G. De Vergottini,
Scritti di storia del diritto italiano, cur. G. Rossi, II, Milano 1977, pp. 697-792: 754; e da Arnaldi,
Fondazionecit., p. 81, i quali pensano che la costituzione sia posteriore al cosiddetto bando di
bibliography
- Ed. di riferimento: Delle Donne 2010, doc. 2 pp. 91-93
- Ed. precedenti: Gaudenzi, pp. 356-357 (dal ms. di Pistoia, Archivio Capitolare, 79)
- Regesto: Z 288
- Ms.: V2, c. 3r-v
teibody
Quoniam diversitas corporum diversitatem sequitur animorum, ideo omnis potestatis regimen imperiale fuit iniunctum, a Domino scilicet constitutum, ne divisum in partes possit in aliquo minorari. Ex hoc itaque sumitur argumentum et preceptum emissum est speciale, ut singuli tanquam precellenti principi sint subiecti; et qui eius statutis resistunt, divine ordinationi apertius contradicunt: nec id equanimiter transeunt, quin pena legitima puniantur.
Hoc autem
Quod si quis post quattuor menses a presentis constitutionis promulgatione contravenire presumpserit, sit ipso iure infamis, ut ad nullos actus legitimos admittatur, sit intestabilis, ut ex nullius capiat testamento et qualibet ultima voluntate, et eius sententiam tamquam illegitimam precipimus refutari. Et ne doctores et scolares pro delictis ipsorum
Decret. Greg. IX, III 8, 5 (=
Corpus iuris canonici, ed. Ae. Friedberg, II, Lipsiae 1882, col. 489).
notes alpha
notes int